Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący :	SSA Małgorzata Wołczańska
Sędziowie :	SA Ewa Jastrzębska SA Tomasz Ślęzak (spr.)
Protokolant :	Anna Wieczorek

po rozpoznaniu w dniu 11 grudnia 2014 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w K.

przeciwko R. M., J. B. i T. B.

o ustalenie

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 17 kwietnia 2014 r., sygn. akt I C 60/13

I. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1)  stwierdza, iż umowa kupna sprzedaży nieruchomości lokalowej położonej w K. przy ulicy (...), stanowiącej lokal niemieszkalny nr (...) usytuowany na pierwszej kondygnacji, składający się z dwóch pomieszczeń o łącznej powierzchni użytkowej 181,14 m ^{( 2)} wraz z prawami związanymi, dla której Sąd Rejonowy K. w K. prowadzi księgę wieczystą numer (...), zawartą pomiędzy J. i T. małżonkami B. jako sprzedającymi, a R. M. jako kupującym, w dniu 6 listopada 2012 roku w Kancelarii Notarialnej w J. przy ulicy (...) przed notariuszem M. T., repertorium (...) – jest nieważna,

2)  zasądza od pozwanych na rzecz powódki 12.540 (dwanaście tysięcy pięćset czterdzieści) złotych tytułem kosztów procesu;

II. zasądza od pozwanych na rzecz powódki 12.500 (dwanaście tysięcy pięćset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

I ACa 763/14

UZASADNIENIE

Powódka Wspólnota(...) w K. wniosła pozew przeciwko R. M., T. B. i J. B. w którym domagała się stwierdzenia nieważności umowy kupna-sprzedaży nieruchomości lokalowej – nr (...) przez pozwanego R. M. od pozwanych T. i J. B. przyjętej aktem notarialnym rep. (...) z dnia 06.11.2012r. jako bezwzględnie nieważnej w następstwie jej podjęcia jako środka do osiągnięcia celów przestępczych, nadto dokonanej w celu obejścia prawa oraz w następstwie jej pozorności polegającej na braku realnej zapłaty za nabyty lokal, braku gotowości nabywcy do gospodarowania nabytym lokalem, braku zdolności ponoszenia kosztów utrzymania lokalu oraz podejmowania działań w celu sprzedaży lokalu tj. efektywnie czynności polegających na uchyleniu się od skutków prawomocnego orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Katowicach I ACa 528/12 o przymusowej sprzedaży lokalu.

W uzasadnieniu powódka podała, że od grudnia 2008 r. pozostaje w sporze z pozwanymi J. i T. małżonkami B. i posiada szereg wyroków zasądzających zaległe należności od pozwanych, co stało się podstawą do wszczęcia procesu o przymusową sprzedaż lokalu w trybie art. 16 ustawy o własności lokali, który zakończył wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30.10.2012r., zaopatrzonym w klauzulę wykonalności w dniu 14 listopada 2012r. Wykonanie obowiązku pozostawało i pozostaje zabezpieczone sankcją z art. 300 § 2 i 3 k.k., a wspólnocie służy roszczenie z art. 58 k.c. i 59 k.c. o uznanie umowy za bezskuteczną na wypadek podjęcia czynności w celu uchylenia się od orzeczonego obowiązku. W dniu 6 listopada 2012r. dłużnicy T. i J. B. umową sprzedaży przenieśli własność lokalu nr (...) wraz z pomieszczeniem przynależnym na nabywcę R. M., a pismem z dnia 28 listopada 2012r. zawiadomili powódkę o sprzedaży lokalu. Lokal ten był zabezpieczony hipotecznie na rzecz Banku (...) na kwotę 3.300.000zł i 957.000zł. Transakcja sprzedaży miała charakter prywatny, a zbywający i kupiec pozostają w tego rodzaju porozumieniu, które sprawia, że nowy nabywca powtarza w stosunku do Wspólnoty zarzuty i argumentacje podnoszone w przez zbywców, a także odmawia zapłaty za lokal od chwili jego nabycia, nie podejmuje starań o wynajem lokalu. Dokonując sprzedaży pozwani J. i T. B. złożyli fałszywe oświadczenia dotyczące stanu prawnego i ekonomicznego sprzedawanej nieruchomości dopuszczając się popełnienia przestępstw. W szczególności zataili fakt wyrokowania na ich niekorzyść przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w dniu 30.10.2012r. o przymusowej sprzedaży lokalu, zataili wobec nabywcy informację o zadłużeniu lokalu oświadczając, że nie posiadają żadnych zobowiązań z tytułu posiadanej własności. Powódka zarzuciła, że pokwitowanie zapłaty ceny w kwocie 250.000,00zł przez J. i T. B. było pozorne, gdyż nabywca nie posiadał środków finansowych w takiej wysokości. Tym samym państwo B. przenieśli własność lokalu nr (...) nieodpłatnie celem uniknięcia wykonalności wyroku Sądu Apelacyjnego pozostając w poufałym porozumieniu, co do rozliczenia ceny po sprzedaży lokalu przez pozwanego R. M..

Powódka zarzuciła, że umowa jest nieważna zgodnie z art. 58 k.c. gdyż jest czynnością prawną wykorzystaną jako środek do osiągnięcia przestępczych celów, zmierza do obejścia ustawy – orzeczonego obowiązku zastosowania się do art. 16 ustawy o własności lokali oraz narusza zasady współżycia społecznego w następstwie generalnego sprzeniewierzenia się pozwanych treści ogółu zapadłych prawomocnych wyroków. Powódka wskazała, że istotą działania pozwanych J. i T. B. pozostawało bezprawne uwolnienie się od stosowania względem ich majątku art. 16 ustawy o własności lokali, a celem było obejście prawa. Wskutek czynności prawnej dokonanej przez pozwanych prawomocne orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Katowicach stało się niewykonalne. Zdaniem powódki pozwani dwukrotnie oświadczyli nieprawdę przed notariuszem zatajając fakt zaistnienia orzeczenia o przymusowej sprzedaży oraz podając, że nie zalegają z zapłatą opłat na rzecz wspólnoty, co zdaniem powódki świadczy o popełnieniu przez nich przestępstwa z art. 272 k.k.

W toku procesu powódka zmodyfikowała podstawę prawną dochodzonego roszczenia, a to wobec faktu, że Prokuratura Rejonowa w J. nie dopatrzyła się w działaniach pozwanych znamion przestępstwa. Podniosła, iż podstawą prawną dochodzonego roszczenia jest okoliczność, że w chwili zawarcia umowa sprzedaży dotyczyła świadczenia pierwotnie i trwale niemożliwego, opierając powództwo na art. 387 w zw. z art. 52 k.c. Powódka podała, że umowa sprzedaży nie ujawniła rzeczywistej przyczyny zakupu lokalu, tj. causa umowy, nie wyjaśniła sposobu określenia ceny lokalu, co przemawia za jej pozornym charakterem i stwierdzeniem nieważności w oparciu o art. 83 k.c. Zdaniem powódki niewiarygodne jest oświadczenie pozwanego R. M. o sfinansowaniu transakcji z majątku osobistego, a także wątpliwa jest jego zdolność do solidarnego przystąpienia do długu hipotecznego J. i T. B.. Następnie powódka po raz kolejny wskazała na podstawy prawne powództwa, powołując obok art. 58 § 2 k.c., 83 § 1 k.c. i art. 387 k.c. także art. 52 k.c. w zw. z art. 300 § 2 i 3 oraz 272 k.k.

Pozwani w odpowiedziach na pozew wnieśli o oddalenie powództwa. Pozwani T. i J. B. podnieśli, że interes powódki został zaspokojony poprzez zbycie nieruchomości lokalowej przez tych pozwanych, którzy dobrowolnie wykonali wyrok Sądu Apelacyjnego, gdyż celem Wspólnoty było pozbawienie pozwanych własności lokalu i cel ten został osiągnięty. Zdaniem pozwanych powódka dążąc do wykonania wyroku chce doprowadzić do dodatkowego obciążenia pozwanych kosztami postępowania egzekucyjnego oraz naraża ich na szkodę na skutek przymusowej sprzedaży nieruchomości poniżej jej wartości. Zarzucili brak interesu prawnego powoda w wytoczeniu powództwa. Zaprzeczyli, by zawarcie umowy sprzedaży stanowiło środek do osiągnięcia celów przestępczych, powołując się na stanowisko Prokuratury Rejonowej w J.. Zaprzeczyli także by oświadczyli nieprawdę wobec notariusza, gdyż w dacie zawarcia umowy sprzedaży nie było prowadzone postępowanie sądowe ani administracyjne z wymienionej nieruchomości, gdyż postępowanie przed Sądem Apelacyjnym było już prawomocnie zakończone, a także nie zalegali w tym czasie z płatnościami na rzecz Wspólnoty dotyczącymi sprzedanego lokalu. Zaprzeczyli również by umowa sprzedaży była pozorna.

Pozwany R. M. podniósł dodatkowo, że nie została spełniona żadna z przesłanek wymienionych w art. 58 k.c. Brak też podstaw do uznania tej umowy za bezskuteczną na podstawie art. 59 k.c. Zaprzeczył także, by odmawiał regulowania zobowiązań właścicielskich wobec wspólnoty.

Wyrokiem z 17 kwietnia 2014 r. Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił powództwo i zasądził od powódki na rzecz pozwanych T. i J. B. 7268 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że wyrokiem z dnia 30 października 2012r. Sąd Apelacyjny w Katowicach, w sprawie o sygn. akt I ACa 528/12 z powództwa Wspólnoty (...) w K. przeciwko J. B. i T. B. o nakazanie sprzedaży, nakazał sprzedaż stanowiących własność T. i J. małżonków B. wyodrębnionych lokali położonych w K. przy ulicy (...), oznaczonych numerami (...) (z pomieszczeniem przynależnym), 0,03, 0,07, 0,8, 0,09, 0,11, 0,12, dla których Sąd Rejonowy K. w K. prowadzi księgi wieczyste o numerach (...) wraz ze związanymi z tymi lokalami ułamkowymi prawami do użytkowania wieczystego gruntów obejmujących działki, na których posadowiona jest nieruchomość wspólna, dla której Sąd Rejonowy K. w K. prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) – w drodze licytacji przeprowadzonej na podstawie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o egzekucji z nieruchomości. W czasie ogłoszenia wyroku Sądu Apelacyjnego w dniu 30 października 2012r. był obecny pełnomocnik pozwanych radca prawny M. F.. Postanowieniem z dnia 14 listopada 2012r. Sąd Apelacyjny w Katowicach nadał klauzulę wykonalności wyrokowi z dnia 30 października 2012r.

W trakcie rozprawy z dnia 14 marca 2012r. przed Sądem Okręgowym w Katowicach w sprawie z powództwa Wspólnoty (...) w K. przeciwko J. B. i T. B. o nakazanie sprzedaży, sygn. akt II C 649/10, pozwany J. B. zeznał, że wartość jego udziału w nieruchomości waha się w granicach od 700.000zł do 800.000zł, a lokal na parterze (nr (...)) jest wart około 600.000zł.

W dniu 6 listopada 2012r. przed notariuszem M. T. została zawarta pomiędzy J. i T. B. a R. M. umowa sprzedaży lokalu nr (...) położonego w K. przy ul. (...) za cenę 250.000 zł. Sprzedający potwierdzili otrzymanie zapłaty ceny przed podpisaniem aktu. Sprzedający oświadczyli wobec notariusza, że lokal będący przedmiotem umowy jest wolny od wszelkich innych niż wpisane w księdze wieczystej hipotek – obciążeń i praw na rzecz osób trzecich i nie jest prowadzone postępowanie egzekucyjne ani sądowe ani administracyjne z wymienionej nieruchomości, lokal nie stanowi także zabezpieczenia innej wierzytelności. Zapewnili także, że nie istnieją żadne zaległości w opłatach za użytkowanie wieczyste gruntu, ani z tytułu podatku od nieruchomości. Prawo własności R. M. zostało ujawnione w księdze wieczystej nr (...).

Pozwani J. i T. B. oraz R. M. znają się od kilkunastu lat, utrzymują kontakty towarzyskie. Inicjatywa sprzedaży lokalu nr (...) przy ul. (...) w K. wyszła od pozwanego J. B. po wydaniu wyroku przez Sąd Apelacyjny w Katowicach z dnia 30 października 2012 r., ponieważ państwo B. obawiali się, że stracą lokal. Cena sprzedaży została ustalona przez pozwanego J. B., poprzez zasięgnięcie informacji w biurach nieruchomości, a została zapłacona gotówką przez R. M. w domu J. i T. B. w dzień poprzedzający sporządzenie aktu notarialnego. Pozwany R. M. pieniądze na zakup nieruchomości miał z oszczędności, które czynił od wielu lat. Pozwani państwo B. przeznaczyli środki uzyskane ze sprzedaży częściowo na remont domu, a częściowo na spłatę zobowiązań i bieżące wydatki. Państwo B. informowali R. M. o wydanym wyroku przez Sąd Apelacyjny, przy czym R. M. nie pamiętał tej okoliczności. Pozwany R. M. zajmuje się dystrybucją ceramiki, chemii budowlanej, będąc udziałowcem spółki, w 2011r. spółka ta osiągnęła zysk rzędu około 200 tysięcy złotych, a na koniec 2012 r. kapitał zapasowy wynosił 500 tysięcy złotych. Ze spółką pozwanego R. M. łączy kontrakt menadżerski, za wynagrodzeniem 5.760 zł netto, stanowiącym jedyne jego źródło dochodu. Pozwany pozostaje w związku małżeńskim.

W oparciu o te ustalenia Sąd Okręgowy uznał, że roszczenie powódki nie zasługuje na uwzględnienie. Wprawdzie posiadała ona interes prawny w żądaniu stwierdzenia nieważności umowy, o którą chodzi w tej sprawie, ale żadna ze wskazywanych przez nią podstaw prawnych prowadzących do nieważności umowy, w ocenie Sądu pierwszej instancji, w okolicznościach tej sprawy nie zachodzi.

W apelacji od tego wyroku strona powodowa, zaskarżając wyrok w całości, zarzuciła naruszenie zarówno prawa procesowego (art. 227 k.p.c., art. 233 § 1 k.p.c.) jak i prawa materialnego - wskazując na podnoszone w toku postępowania przyczyny nieważności umowy z dnia 6 listopada 2012 r., i w oparciu o te zarzuty, wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku i stwierdzenie nieważności tej umowy lub o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji, ze stosownym, w obu tych wypadkach, rozstrzygnięciem o kosztach postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje.

Apelacja zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy dokonać oceny ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd Okręgowy, tylko bowiem prawidłowe ustalenia mogą stanowić podstawę właściwej subsumpcji. Sąd drugiej instancji orzeka na podstawie materiału zebranego w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym (art. 382 k.p.c.) i będąc także sądem merytorycznym, nie może poprzestać na zbadaniu zarzutów apelacji, ale powinien poczynić własne ustalenia i dokonać ich oceny z punktu widzenia prawa materialnego. W ramach tych ustaleń możliwe jest poprzestanie na przyjęciu za własne tych, dokonanych przez sąd pierwszej instancji. Jeżeli jednak sąd odwoławczy nie podziela stanowiska sądu pierwszej instancji powstaje zagadnienie dopuszczalności czynienia ustaleń faktycznych w oparciu o materiał dowodowy zebrany przed tym sądem.

Postępowanie apelacyjne w systemie apelacji pełnej stanowi kontynuację postępowania prowadzonego w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, dlatego sąd odwoławczy rozważa na nowo całokształt okoliczności sprawy w chwili zamknięcia rozprawy i dokonuje własnej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego. Zagadnienie czy możliwa jest odmienna ocena materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji zostało omówione w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 1999 r., III CZP 59/98 (OSNC 1999, nr 7-8, poz. 124), mającej moc zasady prawnej, w której Sąd Najwyższy przyjął, że sąd drugiej instancji może zmienić ustalenia faktyczne stanowiące podstawę wydania wyroku sądu pierwszej instancji bez przeprowadzenia postępowania dowodowego uzasadniającego odmienne ustalenia, chyba że szczególne okoliczności wymagają ponowienia lub uzupełnienia tego postępowania. Wśród licznych argumentów podniesionych w tej uchwale należy zwrócić uwagę na te, z których wynika, że w postępowaniu apelacyjnym sąd ukierunkowany jest w pierwszej kolejności na wyeliminowanie wadliwości, które wynikają z błędów związanych z podstawą faktyczną rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji. Wadliwości te mogą pojawić się w dwóch sytuacjach. Pierwsza, materiał - tak faktyczny, jak i dowodowy - w chwili zamknięcia rozprawy przez sąd pierwszej instancji był pełny, i druga, materiał ten był niezupełny, a zatem wykazywał luki bądź to w zakresie faktów lub dowodów, bądź też w zakresie obu tych elementów. W pierwszej z tych sytuacji wadliwość może polegać na nieprawidłowej ocenie dowodów, w następstwie czego poczynione ustalenia faktyczne nie odpowiadają zebranemu materiałowi. Może to wynikać w szczególności z nietrafnej oceny wiarygodności osobowych środków dowodowych lub z naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów . Omawiany błąd może także polegać na pominięciu przez sąd pierwszej instancji faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, a zatem przejawiać się w niekompletności ustaleń faktycznych. Druga sytuacja natomiast (niezupełność materiału) może być np. rezultatem błędu stron lub sądu.

W okolicznościach tej sprawy mamy do czynienia z pierwszą z wymienionych sytuacji. Na uwzględnienie bowiem zasługuje zarzut apelacji naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., przy czym z innych względów niż wskazane w uzasadnieniu tego zarzutu zawartego w apelacji. Przepis ten przewiduje, że sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Wyraża zasadę swobodnej oceny dowodów, ramy której są wyznaczone przez przepisy procedury cywilnej, doświadczenie życiowe, zasady logicznego rozumowania, co razem wziąwszy, pozwala sądowi na wszechstronne, a przy tym racjonalne i bezstronne ocenienie przeprowadzonych dowodów i w oparciu o te kryteria, z jednej strony spojrzenie na zgromadzony materiał dowodowy jako całość, z akcentem na dostrzeżenie ewentualnych niespójności, z drugiej, dokonanie wyboru tych dowodów, które w sposób przekonujący pozwalają na ustalenie stanu faktycznego, będącego podstawą subsumcji. W ramach takiej oceny, włączone do niej być mogą, a nawet powinny, takie elementy jak zachowanie się strony, jej reakcja na dowody czy też jej pobudki osobiste.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego w tej sprawie odmiennej ocenie podlegać powinien dowód z przesłuchania stron, a w szczególności wiarygodność dowodu z przesłuchania pozwanych. Przypomnieć należy, że Sąd Okręgowy poczynił na tej podstawie istotne dla sprawy ustalenia, przytoczone wyżej, z których wynika, że pozwani J. i T. małżonkowie B. jako sprzedający oraz R. M. jako kupujący, mieli zgodną wolę przeniesienia własności nieruchomości lokalowej o którą chodzi w tej sprawie. Tymczasem analiza przesłuchania pozwanych, oparta obecnie już nie tylko na lekturze protokołu rozprawy sporządzonego pisemnie, ale na odtworzeniu obrazu i dźwięku z przeprowadzenia dowodu, w takiej bowiem formie protokół z przebiegu posiedzenia Sądu pierwszej instancji na którym przeprowadzony został dowód z przesłuchania stron został sporządzony (art. 157 § 1 k.p.c.), prowadzi do odmiennych wniosków. W ramach tej analizy wskazać należy, że pozwani J. i T. B. (sprzedający) przyznali, że ich celem przy zawieraniu umowy kupna sprzedaży lokalu było uniemożliwienie wykonania wyroku sądowego nakazującego sprzedaż licytacyjną tego lokalu. Pozwany R. M. natomiast zeznał, że środki na zakup lokalu posiadał w gotówce przechowywanej w domu (250 000 zł.), które gromadził od „dwudziestu paru lat” na zakup domu. Sprzedający twierdzili, że informowali kupującego o wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 30 października 2012 r. nakazującego sprzedaż licytacyjną tego lokalu, R. M. miał tego nie pamiętać. Zeznał także, że nie obawiał się obciążeń hipotecznych na nabywanym lokalu (które wynosiły łącznie ponad 4 000 000 złotych), podając jednocześnie, że jego miesięczne dochody to 5 760 złotych i nie potrafiąc podać dochodów swojej żony. Jednocześnie sprzedający podali, że uzyskane ze sprzedaży lokalu środki przeznaczyli na remont domu ,T. B. mówiła także o zakupie mebli (przy czy w żaden sposób tych okoliczności nie wykazali). J. B. przyznał, że ocenił wartość lokalu o który tu chodzi na 600 000 złotych.

Ocena tych zeznań, w świetle reguł zawartych w art. 233 § 1 k.p.c. prowadzi, zdaniem Sądu Apelacyjnego, do wniosku, że umowa z dnia 6 listopada 2012 roku, zawarta przed notariuszem M. T. pomiędzy J. i T. B., a R. M., przedmiotem której był lokal nr (...) położony w K. przy ul. (...), została zawarta dla pozoru (art. 83 § 1 zdanie pierwsze k.c.). Przepis ten przewiduje, że nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Z pozornością czynności prawnej mamy do czynienia wówczas, gdy strony świadomie tworzą czynność prawną ujawnioną, której treść nie stanowi odzwierciedlenia ich rzeczywistych zamiarów- ich woli. Strony stwarzają pozór rzeczywistego dokonania czynności prawnej o określonej treści, podczas gdy tak naprawdę nie chcą wywołać żadnych skutków prawnych, lub też wywołać inne, niż w pozornej czynności deklarują. Trzy niezbędne elementy czynności prawnej pozornej to: złożenie oświadczenia tylko dla pozoru, złożenie go drugiej stronie czynności i zgoda tej strony na dokonanie czynności dla pozoru, przy czym te trzy elementy muszą występować łącznie. W omawianym przepisie, który ma zastosowanie w tej sprawie, chodzi o tak zwaną pozorność bezwzględną, kiedy to strony, dokonując czynności prawnej, nie mają zamiaru wywołania żadnych skutków prawnych. W ich sferze prawnej nic się nie zmienia, a jedynym celem ich zachowania jest stworzenie u innych przeświadczenia, że czynność prawna, w takiej postaci jaka wynika w tym wypadku z aktu notarialnego, została w rzeczywistości dokonana. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 czerwca 1986 ( I CR 45/86) czynność prawna pozorna, wyrażająca oświadczenie woli pozorne, nie ukrywająca innej czynności prawnej, nie wywołuje między stronami skutków prawnych, gdyż jest nieważna w świetle art. 83 § 1 k.c. Pozorność jest zatem wadą oświadczenia woli polegającą na niezgodności między aktem woli a jej przejawem na zewnątrz, przy czym strony zgodne są co do tego, aby wspomniane oświadczenie nie wywołało skutków prawnych. Oświadczenie woli stron nie może wtedy wywoływać skutków prawnych odpowiadających jego treści, ponieważ same strony tego nie chcą.

Ocena zeznań pozwanych prowadzi do wniosku, że z taką właśnie pozornością czynności prawnej w postaci umowy kupna sprzedaży z dnia 6 listopada 2012 r. mamy do czynienia w tej sprawie. Zeznania te są bowiem niewiarygodne, albowiem przy zastosowaniu wskazanych wyżej reguł wynikających z art. 233 § 1 k.p.c., zawierają twierdzenia, które w świetle okoliczności tej sprawy, nie mogą być uznane za racjonalne. Dotyczy to w przede wszystkim pozwanego R. M.. Nie jest wiarygodne to, że ten pozwany: po pierwsze gromadził przez ponad dwadzieścia lat środki pieniężne na zakup domu przechowując kwotę 250 000 złotych w domu, w gotówce (prowadząc działalność gospodarczą był świadomy zwłaszcza w tak długim przedziale czasowym, korzyści płynących z lokat bankowych); po drugie, że godził się na zakup nieruchomości lokalowej w sytuacji gdy wydany został prawomocny wyrok nakazujący jej sprzedaż licytacyjną (o poinformowaniu go tym zeznali sprzedający); po trzecie, nie jest wiarygodne to, że R. M. przeznaczył wszystkie swoje oszczędności gromadzone na zakup domu, na nabycie nieruchomości lokalowej obciążonej hipoteką przekraczającą 4 000 000 złotych; po czwarte wreszcie o pozorności tego nabycia świadczy przyznany fakt, że lokalem o który tu chodzi nadal włada pozwany J. B., czego zresztą nie ukrywa.

To prowadzi do wniosku, że rzeczywistym zamiarem pozwanych było zawarcie umowy kupna sprzedaży z dnia 6 listopada 2012 r. dla pozoru w celu uniknięcia jej sprzedaży licytacyjnej osobie trzeciej, a następnie powtórne przeniesienie własności przedmiotu tej umowy na sprzedających małżonków B. przez kupującego R. M.. Przemawia za tym dodatkowo ocena wartości lokalu, którą pozwany J. B. sam w postępowaniu zakończonym wydaniem wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 października 2012 r. określił na 600 000 złotych, a w umowie notarialnej cenę określono na 250 000 zł. Niewiarygodne jest również zużycie tak wysokiej kwoty przez sprzedających na własne potrzeby w sytuacji posiadania znacznych zobowiązań finansowych co wynika chociażby z wysokości hipotek obciążających sprzedawana nieruchomość.

Skoro zatem, jak wynika z przedstawionej oceny materiału dowodowego, czynność prawna w postaci umowy kupna sprzedaży nieruchomości lokalowej numer(...) położonej w K. przy ulicy (...) zawarta w dniu 6 listopada 2012 roku, zawierała oświadczenie woli złożone przez sprzedających, za zgodą kupującego, dla pozoru - czynność ta jest nieważna (art. 83 § 1 zdanie pierwsze k.c.).

Wobec tych ustaleń i wniosków z nich płynących, zbędna stała się analiza pozostałych zarzutów apelacyjnych, nie było również potrzeby, na co także wyżej zwrócono uwagę, przeprowadzenia wnioskowanych w postępowaniu apelacyjnym dowodów, przyjęcie bowiem wady oświadczenia woli w postaci pozorności umowy, jest wystarczające dla stwierdzenia jej nieważności.

Z tych względów Sąd Apelacyjny, na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., zmienił zaskarżony wyrok i stwierdził nieważność umowy, o kosztach postępowania, zarówno przed Sądem pierwszej instancji ( podlegające zwrotowi opłaty sądowe od pozwu i wniosku o udzielenie zabezpieczenia uiszczone przez powódkę), jak i postępowania apelacyjnego ( podlegająca zwrotowi opłata od apelacji uiszczona przez powódkę), orzekając zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c.