Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący :	SSA Mieczysław Brzdąk (spr.)
Sędziowie :	SA Lucyna Świderska-Pilis SO del. Tomasz Tatarczyk
Protokolant :	Magdalena Bezak

po rozpoznaniu w dniu 9 grudnia 2015 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa Miasta (...)

przeciwko Województwu (...) i Skarbowi Państwa-Ministrowi (...)

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 14 kwietnia 2015 r., sygn. akt II C 8/14

1)  oddala apelację;

2)  zasądza od powoda na rzecz pozwanego Województwa (...) 2 700 (dwa tysiące siedemset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSO del. Tomasz Tatarczyk

SSA Mieczysław Brzdąk

SSA Lucyna Świderska-Pilis

Sygn. akt I ACa 687/15

UZASADNIENIE

Miasto (...) w pozwie przeciwko Województwu (...) domagało się zasądzenia kwoty 105.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 5 października 2013 roku, tytułem refundacji części wydatków wynikających z czterech faktur dołączonych do pozwu, w związku z realizacją projektu pn. (...) w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007 – 2013. Według twierdzeń strony powodowej pozwany nie złożył powodowi skutecznego oświadczenia
o rozwiązaniu umowy z 30 września 2010 roku na dofinansowanie przedmiotowego projektu z uwagi na niezachowanie wymogu reprezentacji łącznej ze strony Województwa. Ponadto pozwany nie zgłaszał jakichkolwiek zastrzeżeń co do terminu rozpoczęcia realizacji inwestycji, w szczególności odnośnie „rzeczowego” jej rozpoczęcia, współpracy powoda
z przedstawicielami Komisji Europejskiej w zakresie wyjaśniania wątpliwości. Ponadto powód podkreślił, że przewidziany w umowie warunek rozwiązujący
w postaci negatywnej decyzji Komisji Europejskiej odnośnie projektu nigdy się nie ziścił, a zatem pozwany nie wypowiedział skutecznie umowy.
Pozwane Województwo (...) wniosło o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów zarzucając, że umowa o realizację projektu uległa rozwiązaniu z uwagi na zajście określonego w niej warunku jakim była odmowa dofinansowania projektu przez Komisję Europejską. Wskazał pozwany, że skutek rozwiązujący został doprecyzowany w §(...) umowy, zgodnie z którym, w przypadku gdy Komisja odmówi wniesienia do projektu wkładu finansowego umowa ulega rozwiązaniu z dniem doręczenia beneficjentowi decyzji Komisji. Odmowa taka wynika z pisma Komisji Europejskiej z dnia 4 maja 2012 roku

Postanowieniem z 24 września 2014 roku Sąd Okręgowy, na podstawie art. 194§1 kpc wezwał do udziału w sprawie Skarb Państwa – Ministra (...), który wniósł o oddalenie powództwa, zarzucając brak legitymacji procesowej biernej. Ponadto pozwany zarzucił, że spełnił się warunek rozwiązujący umowę o dofinansowanie poprzez brak akceptacji dla dofinansowania projektu przez Komisję Europejską wyrażony w piśmie z 4 maja 2012 roku i potwierdzony kolejnym pismem z 6 czerwca 2012 roku.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Katowicach oddalił powództwo i zasądził od powoda Miasta (...) na rzecz pozwanego Województwa (...) kwotę 3.600 zł tytułem kosztów procesu. Ponadto zasądził od pozwanego Województwa (...) na rzecz Skarbu Państwa Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa w W. kwotę 3.600 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Swoje rozstrzygnięcie następująco uzasadnił.

Strony zawarły w dniu 30 września 2010 roku umowę o nr (...) na dofinansowanie projektu (...) (w dalszej części zwanej: Projektem) środkami z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007 – 2013 (w dalszej części zwanej: RPO). Przedmiotowa umowa określała zasady, tryb i warunki, przekazywania i wykorzystywania pochodzących z dofinansowania części wydatków kwalifikowanych poniesionych przez beneficjenta na realizację projektu określonego szczegółowo we wniosku o dofinansowanie. Strony ustaliły udział środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w całości wydatków kwalifikowanych na 46,67%. Przedmiotowy projekt należał do kategorii tzw. „dużych projektów” i wymagał poświadczenia wkładu środków z EFRR. Podmiotem odpowiedzialnym za realizację RPO był Zarząd Województwa (...) pełniący rolę Instytucji Zarządzającej. W § (...) zawarto zapis, że umowa ma charakter warunkowy, tj. w momencie braku akceptacji dofinansowania danego projektu ze strony Komisji Europejskiej umowa ulegnie rozwiązaniu. Z dniem, w którym pozytywna decyzja Komisji Europejskiej stanie się ostateczna zapisy umowy przestają mieć charakter warunkowy. Jeśli zakres rzeczowy lub finansowy projektu zatwierdzony przez Komisję Europejską jest inny niż określony w umowie, strony zobowiązały się do niezwłocznej zmiany umowy w zakresie wynikającym z decyzji Komisji Europejskiej. Wydatki przeznaczone na zadania będące poza zakresem rzeczowym i finansowym projektu zatwierdzonym przez Komisję Europejską uznane zostały za niekwalifikowane. Beneficjent zobowiązał się jednocześnie do zwrotu środków w przypadku negatywnej decyzji Komisji Europejskiej. W § (...) umowy doprecyzowano skutek rozwiązujący wskazując, że w przypadku gdy Komisja Europejska odmówi wniesienia do projektu wkładu finansowego, umowa ulega rozwiązaniu z dniem doręczenia Decyzji Komisji Europejskiej beneficjentowi. Wedle § (...) w przypadku gdy beneficjent nie dokona zwrotu wypłaconych środków w wyznaczonym terminie, zostaną mu naliczone odsetki w wysokości ustawowej. Zgodnie z § (...)umowy dofinansowanie przeznaczone jest na realizację Projektu przez beneficjenta z zastrzeżeniem zobowiązania beneficjenta do realizacji projektu zgodnie z wnioskiem o dofinansowanie oraz harmonogramem rzeczowo-finansowym stanowiącym załącznik do umowy. Wedle § (...) okres realizacji podzielono na cztery etapy: I – poniesienie pierwszego wydatku w projekcie: 1 stycznia 2007 roku, II - rzeczowe rozpoczęcie realizacji: 30 września 2010 roku, III zakończenie rzeczowe realizacji: 10 grudnia 2013 roku oraz IV – zakończenie finansowe realizacji: 10 grudnia 2013 roku. Zgodnie z § (...)Instytucja Zarządzająca miała prawo do zmiany terminów zakończenia realizacji prac określonych powyżej na uzasadniony pisemny wniosek beneficjenta złożony zgodnie z § (...)umowy. Zgodnie § (...) umowy (...) miała prawo rozwiązać umowę z zachowaniem jednomiesięcznego terminu wypowiedzenia w przypadku naruszenia postanowień umowy, w szczególności jeśli beneficjent nie rozpoczął realizacji projektu w terminie3 miesięcy od ustalonego w umowie terminu rzeczowego rozpoczęcia realizacji projektu (30 września 2010 roku).

Pierwotnie we wniosku o dofinansowanie złożonym w wersji papierowej
w dniu 27 lutego 2009 roku powód wskazał jako termin rozpoczęcia prac przygotowawczych – termin poniesienia pierwszego wydatku – 1 stycznia 2007 roku, jako planowany termin wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego – 1 lipca 2009 roku, jako planowany termin rozpoczęcia realizacji projektu – data zawarcia umowy z wykonawcą prac inwestycyjnych – 30 września 2009 roku. Powód złożył drugą wersję wniosku o dofinansowanie w dniu 15 maja 2009 roku. W piśmie z 15 maja 2009 roku powód oznaczył jako planowany termin rzeczowego rozpoczęcia realizacji inwestycji dzień 30 września 2009 roku. Miasto (...) wskazało, że jest to data, w której beneficjent zamierza podpisać umowę z wykonawcą prac budowlanych stanowiących rzeczową realizację projektu. W piśmie tym powód poinformował pozwanego, że wydatki przeznaczone na wycinkę drzew nie stanowiły rzeczowej realizacji projektu i nie były przedmiotem odrębnego przetargu nieograniczonego, wobec czego nie należy tych prac utożsamiać z rozpoczęciem rzeczowej realizacji projektu, którą rozpoczyna podpisanie umowy z wykonawcą określone na dzień 30 września 2009 roku. W kolejnej wersji wniosku o dofinansowanie z 16 lipca 2010 roku powód oznaczył termin 30 września 2010 roku jako planowany termin rzeczowego rozpoczęcia inwestycji.

W czwartej wersji wniosku o dofinansowanie złożonej 30 lipca 2010 roku zawarte zostały następujące terminy zawarcia umowy: wykonanie projektu budowlanego i wykonawczego w dniu 25 maja 2007 roku, wykonanie studium wykonalności – w dniu 1 września 2008 roku, wycinkę drzew –
w dniu 20 lutego 2009 roku, pełnienie funkcji inżyniera kontraktu –
z dnia 20 kwietnia 2010 roku. Jako planowany termin wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wskazano datę 1 sierpnia 2010 roku i jako planowany termin rzeczowego rozpoczęcia realizacji – datę zawarcia umowy z wykonawcą prac inwestycyjnych - 30 września 2010 roku. „Przedmiotowa” wersja wniosku o dofinansowanie przeszła pozytywnie etap oceny formalnej i merytoryczno-technicznej oraz stanowiła załącznik do umowy o dofinansowanie projektu. We wniosku o płatność, złożonym w dniu 1 marca 2012 roku, powód jednostronnie określił lipiec 2012 roku jako termin rzeczowego rozpoczęcia realizacji projektu. „Przedmiotowy” termin nie został zaakceptowany przez pozwanego. Został określony przez powoda jednostronnie.

Ostatecznie we wniosku o dofinansowanie projektu, który przeszedł pozytywnie etap oceny formalnej, Miasto (...), zgodnie ze stanowiskiem UOKiK, wskazało jako model zarządzania halą widowiskowo-sportową wariant nie obciążony ryzykiem pomocy publicznej polegający na tym, że powód jako beneficjent miał przekazać aportem do spółki miejskiej halę, a później spółka miała ogłosić przetarg na operatora hali. Następnie Miasto miało wnieść w formie aportu wybudowaną infrastrukturę do komunalnej spółki celowej, przy czym spółka ta nie mogła prowadzić żadnej działalności gospodarczej – z wyjątkiem administrowania majątkiem i kontroli wykonywania przez operatora postanowień umowy dzierżawy. W ten sposób powód dokonał wyboru wariantu rekomendowanego przez pozwanego oraz Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Projekt polegający na budowie (...) należał do kategorii tzw. dużych projektów i podlegał opiniowaniu przez Komisję Europejską. Komisja Europejska w piśmie z 4 maja 2012 roku odmówiła zatwierdzenia projektu celem jego sfinansowania ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego podając, że projekt w jego kształcie uznać należy za niewykonalny - w obecnej formie nie dawał gwarancji wystarczającej stabilności finansowej. Porównano przedmiotowy projekt do dwóch innych głównych projektów realizowanych w okręgu K. – (...) (zatwierdzony) i (...) Centrum (...) (projekt wówczas oceniany), które wykazywały dużo lepsze wyniki finansowe. W związku z wynikami finansowymi i upływem czasu oraz prośbami o dodatkowe informacje Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej uznała projekt w obecnej formie za nierentowny i nie mogła go zatwierdzić. W związku z powyższym poprosiła Instytucję Zarządzającą o wycofanie tego projektu oraz uwzględnienie redukcji kosztów w taki sposób by zapewnić projektowi trwałość finansową. Dodatkowo Komisja Europejska wyraziła gotowość zorganizowania specjalnego spotkania
z beneficjentem i przedstawicielami biura (...) w celu wykorzystania wszelkich dostępnych środków by odpowiednio przekształcić projekt. Komisja przedstawiła możliwość ponownego złożenia zrewidowanego wniosku o dofinansowanie. W piśmie z 4 maja 2012 roku wyznaczono Województwu (...) termin dwóch miesięcy na udzielenie odpowiedzi. Stanowisko to zostało potwierdzone w piśmie Komisji Europejskiej z 6 czerwca 2012 roku, w którym poinformowano, że projekt nie może zostać przyjęty przez Komisję. W trakcie spotkania w siedzibie pozwanego w maju 2012 roku opinia Komisji Europejskiej została przedstawiona przedstawicielom obu stron. Przedstawiciele IZ wyrazili wówczas chęć odstąpienia od realizacji projektu i zaproponowali powodowi skorzystanie z pomocy zewnętrznych ekspertów w ramach inicjatywy (...). Urząd Marszałkowski Województwa (...) uwzględniając wniosek Miasta (...) z 22 maja 2012 roku skierował projekt w jego dotychczasowym kształcie do ekspertów w ramach inicjatywy (...) celem jego zaopiniowania. W dniu 16 lipca 2012 roku eksperci (...) wystosowali (...) stanowiący projekt raportu końcowego. W odpowiedzi IZ wysłała poprawione dokumenty, natomiast w dniu 26 września 2012 roku miało miejsce spotkanie ekspertów (...) odrębnie z każdą ze stron postępowania. Ostatecznie
w dniu 5 października 2012 roku (...) wystosował (...),
tj. notę wskazująca na bardzo poważne zagrożenie realizacji projektu
w obecnej perspektywie finansowej i zarekomendował Województwu (...) wycofanie projektu z Komisji Europejskiej z uwagi na zagrożenie dla realizacji całego RPO WSL 2007 – 2013 (nota (...) z dnia 16 lipca 2012 roku – k. 527 – 553 akt, nota (...) z dnia 5 października 2012 roku – k. 427 – 430 akt).

Zarząd Województwa w dniu 8 listopada 2012 roku podjął uchwałę
nr (...) w sprawie wszczęcia procedury związanej
z rozwiązaniem umowy na zasadzie porozumienia stron. Jednocześnie pozwany skierował do powoda pismo z 8 listopada 2012 roku „wyjaśniające sytuację” z wnioskiem o podpisanie porozumienia oraz zwrot środków z tytułu przekazanej refundacji.

W dniu 7 grudnia 2012 roku (...) wystosował raport końcowy (...) , w którym podkreślił po raz kolejny poważne zagrożenie realizacji projektu w obecnej perspektywie finansowej.

Zarząd Województwa w dniu 21 grudnia 2012 roku podjął uchwałę
o rozwiązaniu zawartej z powodem umowy o dofinansowanie na podstawie
§ (...) tej umowy z jednomiesięcznym terminem wypowiedzenia liczonym od daty podjęcia tej uchwały. Pozwany skierował do powoda pismo z dnia 4 stycznia 2013 roku informujące o podjętej przez Zarząd Województwa uchwale i wezwał do zwrotu otrzymanego dofinansowania.

W okresie kiedy Województwo (...) podjęło decyzję o wycofaniu projektu
z RPO - tj. w 2012 roku – Komisja Europejska nie podjęła żadnej negatywnej decyzji w przedmiocie projektów mających uzyskać dofinansowanie
z środków unijnych z uwagi na fakt, że do 31 grudnia 2015 roku trwał okres przewidziany do refundacji wydatków poniesionych przez beneficjentów
w ramach RPO 2007 – 2013 roku. Na skutek negatywnej oceny dokumentacji projektowej dokonanej przez Komisję Europejską projekt został przerwany w dniu 4 maja 2012 roku. Uwagi skierowane do beneficjenta projektu dotyczyły mało satysfakcjonujących rezultatów analizy rynku i analizy popytu oraz przeszacowanych wskaźników analizy ekonomicznej. Rezultaty analizy finansowej wskazywały, iż projekt nie dawał gwarancji wystarczającej trwałości finansowej. W związku z tym, że grant unijny pokrywać miał jedynie koszty konstrukcji, dochody generowane przez projekt po jego zakończeniu miały umożliwić osiągnięcie celów operacyjnych i pokrycie kosztów utrzymania hali w trakcie fazy użytkowej. „Po dokonaniu oceny przedstawionych kryteriów oceny” Komisja Europejska zaproponowała Instytucji Zarządzającej oficjalne wycofanie projektu lub pomniejszenie jego skali w celu osiągnięcia lepszych parametrów analizy finansowej. Urząd Marszałkowski Województwa (...) zgodził się z propozycją Komisji Europejskiej i zadeklarował przesłanie do Komisji zrewidowanego wniosku o dofinansowanie wraz z zaktualizowaną analizą kosztów i korzyści.

Projekt obejmujący (...) podlegał trzykrotnej ocenie.
Jej wyniki prowadziły do wniosku, iż projekt objęty umową z 30 września 2010 roku nie spełniał kryterium dochodowości netto finansowej oraz kryterium trwałości.

Prezydent Miasta (...) w odpowiedzi na pismo z 4 stycznia 2013 roku pismem z 21 stycznia 2013 roku zakwestionował zasadność rozwiązania umowy i wskazał, że IZ nie złożyła skutecznego oświadczenia o rozwiązaniu umowy. W dniu 6 lutego 2013 roku (...) poinformowała Komisję Europejską o rozwiązaniu umowy i wycofaniu projektu zgodnie z wnioskiem Komisji z dnia 4 maja 2012 roku.

W dalszej korespondencji pozwany w piśmie z 8 lutego 2013 roku podkreślił, że wszystkie podpisane przez beneficjenta umowy nie dotyczyły rzeczowej realizacji projektu, a jedynie prac przygotowawczych niezbędnych do rozpoczęcia realizacji projektu. Podał, że brak stanowiska Komisji Europejskiej nie jest powodem uniemożliwiającym podpisanie umowy z wykonawcą robót budowlanych. Ustosunkowując się do powyższego Prezydent Miasta (...) w piśmie z 26 lutego 2013 roku podtrzymał dotychczasowe stanowisko o braku podstaw do wypowiedzenia umowy o dofinansowanie.

W dniu 18 marca 2013 roku Województwo (...) skierowało do Miasta (...) pismo, podpisane przez dwóch wicemarszałków Województwa,
w którym zawarte było oświadczenie o podtrzymaniu wyrażonej w uchwale Zarządu Województwa z dnia 21 grudnia 2012 roku oraz w piśmie
z dnia 4 stycznia 2013 roku woli rozwiązania umowy o dofinansowanie
na podstawie §(...) umowy. Do „przedmiotowego” pisma dołączona była kopia uchwały Zarządu Województwa 21 grudnia 2012 roku
oraz wyciąg z kopii uchwały z 28 lutego 2013 roku. Pismo to wpłynęło
do strony powodowej w dniu 21 marca 2013 roku.

Dodatkowo, w piśmie z dnia 28 marca 2013 roku, Zarząd Województwa (...) ustosunkowując się do pisma powoda z dnia 26 lutego 2013 roku wskazał, że określony w § (...), stanowiący podstawę do wypowiedzenia umowy, termin 3 miesięcy od ustalonego w § (...) – dotyczy terminu rozpoczęcia realizacji projektu odnosi się do rzeczowego rozpoczęcia realizacji projektu – co należy rozumieć jako datę podpisania pierwszej umowy z wykonawcą na realizację projektu. We wniosku
o dofinansowanie z dnia 30 lipca 2010 roku termin ten określono na dzień 30 września 2010 roku.

W odpowiedzi powód w piśmie z dnia 11 kwietnia 2013 roku zakwestionował podstawę faktyczną i prawną wypowiedzenia umowy
oraz wskazał na brak uzasadnienia do stosowania zamiennie zawartych
w umowie o dofinansowanie terminów „realizacja projektu” oraz „rzeczowa realizacja projektu”. W ocenie powoda jedynie to drugie pojęcie zostało zdefiniowane w umowie i nie ma podstaw do tego, by zachodziła możliwość złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy w oparciu o § (...) umowy. Poinformował Marszałka Województwa (...), że w dniu 5 kwietnia 2013 roku zawarł z wykonawcą umowę na realizację projektu
i zażądał potwierdzenia obowiązywania umowy o dofinansowanie.

W dniu 9 grudnia 2013 roku Zarząd Województwa (...) w K. wydał decyzję zobowiązująca powoda do zwrotu kwoty 2.971.970,97 złotych wraz z odsetkami w związku z nieprawidłowościami przy wykorzystaniu środków finansowych otrzymanych z budżetu UE. Decyzją z dnia 11 marca 2014 roku powyższa decyzja została utrzymana w mocy. Wobec jej zaskarżenia skargą do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...) toczy się postępowanie sądowoadministracyjne w przedmiocie nakazania powodowi zwrotu dofinansowania projektu.

Wskazał Sąd Okręgowy, że stan faktyczny został ustalony w oparciu
o dokumenty przedłożone przez strony, których prawdziwość i rzetelność
nie była przez żadną z nich kwestionowana. Zeznania wszystkich przesłuchanych świadków i zeznania powoda korespondowały z treścią przedłożonych do akt dokumentów i oparte były na dokumentach, jednakże zasadnicze znaczenie z uwagi zakres przedmiotu sporu w niniejszej sprawie miały zeznania świadka J. D. – funkcjonariusza Komisji Europejskiej zajmującego się oceną przedmiotowego projektu - które Sąd w całości „obdarzył walorem wiarygodnością”, który w sposób jednoznaczny stwierdził, że projekt w przedstawionym kontekście nie miał szans na pozytywne zaopiniowanie przez K.E.

Sąd Okręgowy oddalił wniosek strony powodowej o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność oceny projektu, ryzyka jego niezaakceptowania przez Komisję Europejską „ponieważ sformułowanie tezy dowodowej” w istocie zmierzałoby do ustalenia prawidłowości czynności podejmowanych przez KE w zakresie oceny projektu i zmierzałoby do poczynienia ustaleń faktycznych, a nie do ich oceny.

Oceniając tak dokonane ustalenia faktyczne Sąd I instancji wskazał, że pomiędzy stronami pozostaje bezsporny fakt zawarcia umowy z dnia 30 września 2010 roku o dofinansowanie projektu obejmującego budowę nowoczesnej (...) w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007 – 2013.

Przedmiotem sporu pozostaje natomiast kwestia dopuszczalności wypowiedzenia umowy, zagadnienie zachowania terminów dotyczących poszczególnych okresów realizacji projektu objętego umową, skuteczności złożonego przez pozwanego oświadczenia o rozwiązaniu umowy
oraz problematyka ziszczenia się warunku rozwiązującego „przedmiotową” umowę w postaci negatywnego stanowiska Komisji Europejskiej
co do sfinansowania Projektu.

Jako bezzasadny ocenił Sąd Okręgowy zgłoszony przez stronę pozwaną zarzut niedopuszczalności drogi sądowej, z uwagi na uregulowanie zawarte w § (...) umowy o dofinansowanie z dnia 30 września 2010 roku. Strony bowiem zgodnie z powyższym unormowaniem poddały spory wynikłe na tle umowy rozstrzygnięciu sądu powszechnego, właściwego według siedziby Instytucji Zarządzającej.

Wskazał Sąd I instancji, że stosownie do § (...) umowy
o dofinansowanie - do jej treści został wprowadzony warunek rozwiązujący: w momencie braku akceptacji dofinansowania danego projektu ze strony Komisji Europejskiej umowa miała ulec rozwiązaniu. Dodatkowo w § (...) umowy ten warunek rozwiązujący został doprecyzowany w ten sposób, że w przypadku gdy Komisja Europejska odmówi wniesienia wkładu do projektu z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego umowa ulega rozwiązaniu z dniem doręczenia decyzji Komisji Europejskiej beneficjentowi.

W ocenie Sądu Okręgowego analiza regulacji zawartej w art. 40 rozporządzenia Rady (WE) z dnia 11 lipca 2006 roku oraz w art. 41 wymienionego rozporządzenia prowadzi do wniosku, iż na Komisję nie został nałożony obowiązek wydania decyzji finansowej o charakterze pozytywnym czy też negatywnym.

Oceniając określone w § (...)umowy terminy realizacji umowy, w tym określony ostatecznie na dzień 30 września 2010 roku termin rzeczowego rozpoczęcia realizacji projektu, Sąd I instancji przyjął, że wymieniony termin „nie był w żaden sposób uzależniony” od stanowiska Komisji Europejskiej co do zatwierdzenia lub odmowy sfinansowania projektu z środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Według Sądu umowa została tak skonstruowana, że na stronę powodową został nałożony obowiązek realizacji projektu w terminach i na warunkach określonych na podstawie umowy niezależnie od stanowiska Komisji Europejskiej co do pokrycia kosztów projektu ze środków EFRR. Stanowisko takie – zdaniem Sądu Okręgowego – znajduje potwierdzenie w § (...) umowy, zgodnie z którym
w przypadku gdy zakres finansowy lub rzeczowy projektu zatwierdzony przez Komisję Europejską jest inny niż określony w umowie, strony zobowiązane były do niezwłocznej zmiany umowy w zakresie wynikającym z decyzji Komisji Europejskiej. Wydatki przeznaczone na zadania będące poza zakresem rzeczowym i finansowym zatwierdzonym przez Komisję Europejską uznane będą za niekwalifikowane. W wypadku negatywnej decyzji Komisji Europejskiej beneficjent zobowiązał się do zwrotu środków.

Według Sądu I instancji z pisma KE z dnia 4 maja 2012 roku oraz z dnia 6 czerwca 2012 roku stanowczo wynika, że projekt w kształcie przedstawionym do analizy został oceniony jako niewykonalny i nie spełniający kryterium stabilności finansowej, a zatem niemożliwym było jego przyjęcie
w proponowanym kształcie przez Komisję. Opinia Komisji Europejskiej wynikająca z przedstawionych pism stanowiła ostateczne stanowisko co do przedłożonego przez powoda wniosku o odmowie udzielenia dofinansowania. Zdaniem Sądu I instancji „przedstawione rozstrzygnięcie o odmowie udzielenia dofinansowania stanowiło w kontekście zapisów zawartych w § (...) umowy o dofinansowanie ziszczenie się warunku rozwiązującego umowę”.

Ponadto wskazał Sąd Okręgowy, że niezależnie od decyzji Komisji Europejskiej o odmowie udzielenia dofinansowania, projekt w jego dotychczasowym kształcie został poddany opiniowaniu przez ekspertów w ramach inicjatywy (...). Wnioski wynikające z tej dwutorowej oceny stanowiły podstawę, przedstawionej stronie powodowej propozycji, zredukowania projektu w celu zapewnienia jego finansowej trwałości. Beneficjent, po zapoznaniu się ze wstępnym stanowiskiem ekspertów (...) w przedmiocie przeskalowania projektu poprzez jego zmniejszenie, w dalszym ciągu nie zgadzał się na jego modyfikację i pomimo ostatecznej konkluzji wynikającej z raportu końcowego (...) o zagrożeniu realizacji całego projektu RPO WSL 2007 – 2013 nadal podtrzymywał stanowisko o utrzymaniu projektu w jego dotychczasowym kształcie. Taka postawa strony powodowej, nieuwzględniająca postulatów wynikających z opiniowania przedmiotowego projektu, doprowadziła w konsekwencji do zagrożenia realizacji całego programu regionalnego i konieczności jego wycofania przez Instytucję Zarządzającą z uwagi na ryzyko utraty wsparcia ze środków europejskich.

W konsekwencji Sąd Okręgowy przyjął, iż stanowisko strony powodowej o braku ziszczenia się warunku rozwiązującego umowę o dofinansowanie w postaci negatywnej decyzji Komisji Europejskiej jest bezpodstawne.

Odnosząc się do twierdzeń strony powodowej o braku podstaw do rozwiązania umowy z uwagi na nierozpoczęcie rzeczowej realizacji projektu Sąd uznał, że rzeczowe rozpoczęcie realizacji projektu stanowić miało dopiero zawarcie umowy z wykonawcą prac inwestycyjnych. Zgodnie z zapisami umowy i treścią kolejnych wniosków o dofinansowanie termin ten został ostatecznie wyznaczony na dzień 30 września 2010 roku. Strony nie dokonały zmiany określonych w § (...)umowy terminów realizacji projektu. Modyfikacja terminów przez Instytucję Zarządzającą była dopuszczalna jedynie na uzasadniony pisemny wniosek beneficjenta. Pozwany nigdy nie wyraził zgody na zmianę terminów określonych w umowie w drodze aneksu czy też zmiany harmonogramu prac, w szczególności gdy sam powód w piśmie z dnia 15 maja 2009 roku potwierdził, iż rzeczową realizację projektu należy utożsamiać z podpisaniem umowy z wykonawcą. Sąd I instancji przyjął, że „w momencie podpisywania umowy strony jako rzeczowe rozpoczęcie realizacji projektu rozumiały podpisanie umowy z wykonawcą na roboty budowlane”. Dlatego pozwany na podstawie § (...) umowy posiadał uprawnienie do rozwiązania umowy z zachowaniem jednomiesięcznego okresu wypowiedzenia w sytuacji gdy powód nie przystąpił do rzeczowej realizacji projektu tj. nie zawarł umowy z wykonawcą na realizację projektu w terminie trzech miesięcy licząc od dnia 30 września 2010 roku z przyczyn zawinionych przez powoda, bowiem beneficjent zawarł umowę z wykonawcą w dniu 5 kwietnia 2013 roku. Miasto (...) nie zawarło więc umowy z wykonawcą na realizację projektu w terminie określonym w § (...) oraz § (...)).

Według Sądu I instancji argumentacja powoda o wstrzymywaniu się z zawarciem umowy z wykonawcą do czasu zajęcia stanowiska przez Komisję Europejska co do sfinansowania projektu pozostaje bez znaczenia w świetle zapisów umowy. Zawarcie umowy z wykonawca nie było bowiem w żaden sposób uzależnione od stanowiska KE. Natomiast odesłanie zawarte w (...) do nieistniejącej jednostki redakcyjnej § (...) w miejsce prawidłowego § (...)) ) miało charakter oczywistej omyłki pisarskiej. Skoro po stronie powodowej nie zachodziły żadne obiektywne przeszkody uniemożliwiające zawarcie umowy z wykonawcą na roboty budowlane w terminie określonym w umowie, to Sąd Okręgowy przyjął iż strona powodowa w nieuzasadniony sposób uzależniała podpisanie umowy z wykonawcą od pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej co do sfinansowania wydatków z EFRR, a zatem wstrzymywała się z przystąpieniem do realizacji projektu, co było działaniem przez nią zawinionym.

„Dokonując analizy decyzji Województwa (...) o wycofaniu projektu
z RPO WSL na lata 2007 – 2013” Sąd Okręgowy podał, że miał na względzie regulację wynikającą z art. 56 ust. 1 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006, z dnia 11 lipca 2006 roku, zgodnie z którym wydatki na duże projekty są kwalifikowane do wsparcia z funduszy, jeżeli zostały faktycznie poniesione do dnia 31 grudnia 2015 roku, co oznaczało, że w przypadku gdyby strona powodowa nie zdążyła z realizacją projektu, to wszystkie koszty poniesione po dniu 31 grudnia 2015 roku byłyby wydatkami niekwalifikowanymi. Instytucja Zarządzająca w konsekwencji nie mogłaby rozliczyć takiego wydatku, ponadto brak możliwości rzeczowego zakończenia realizacji projektu w terminie do końca grudnia 2015 roku oznaczałby przepadek wszystkich otrzymanych środków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...). Zgodnie z art. 60 oraz 66 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 do zadań IZ jako odpowiadającej za zarządzanie programami operacyjnymi i ich realizację zgodnie z zasadą należytego zarządzania finansami oraz zapewnienia jakości realizacji programu operacyjnego należało podjęcie decyzji o wycofaniu projektu
z Regionalnego Programu Operacyjnego w sytuacji stwierdzenia zagrożenia dla realizacji całego programu operacyjnego. Niepodjęcie tego rodzaju działań przez Województwo (...) oznaczałoby niewywiązanie się z obowiązków nałożonych przedmiotowym rozporządzeniem, a w dalszej konsekwencji konieczność zwrotu wszystkich środków unijnych w ramach RPO WSL 2007 – 2013.

Oceniając skuteczność złożenia przez Zarząd Województwa (...) decyzji o wypowiedzeniu umowy, Sąd I instancji przyjął, iż konsekwencją złożenia przez Zarząd Województwa pisma z dnia 18 marca 2013 roku potwierdzającego wyrażoną wcześniej wolę rozwiązania umowy na podstawie § (...) umowy - podpisanego zgodnie z zasadami reprezentacji pozwanego przez dwóch wicemarszałków województwa i zawierające kopie uchwały Zarządu
w przedmiocie rozwiązania umowy o dofinansowanie projektu – było rozwiązanie umowy o dofinansowanie projektu z upływem miesięcznego okresu wypowiedzenia od daty doręczenia stronie powodowej, tj. z dniem 21 kwietnia 2013 roku.

Z powołanych względów Sąd Okręgowy na podstawie § (...) w zw. z zw. z § (...) umowy z dnia 30 września 2010 roku o nr (...) na dofinansowanie projektu „Budowa nowoczesnej (...) oddalił powództwo w odniesieniu do pozwanego Województwa (...).

W stosunku do pozwanego Skarbu Państwa – Ministra (...)
(...) w W. Sąd oddalił powództwo z uwagi na brak legitymacji procesowej biernej z tej przyczyny, że stroną umowy o dofinansowanie było Województwo (...) pełniące rolę Instytucji Zarządzającej, a do zadań Ministra należały jedynie kompetencje o charakterze finansowym w zakresie przekazywania środków z budżetu państwa.

Jako podstawę orzeczenia o kosztach zawartego w pkt 2. wyroku wskazał Sąd art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 6 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości
z 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2013, poz. 490). Natomiast w odniesieniu do kosztów procesu należnych z tytułu zastępstwa procesowego pozwanego Skarbu Państwa zasądzonych w pkt 3. wyroku orzekł Sąd na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 194 kpc i w zw. zart.11ust. 3 ustawy z dnia 8 lipca 2005 roku o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz. U. z 2013 roku, poz. 1150) i § 6 pkt 6 Rozporządzenia z dnia 28 września 2002 roku.

Wymieniony wyrok w części oddalającej powództwo (pkt 1 ) i zasądzającej od powoda na rzecz pozwanego Województwa (...) koszty procesu zaskarżył powód zarzucając:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń w treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że ziścił się warunek rozwiązujący umowę o dofinansowanie w postaci negatywnej decyzji Komisji Europejskiej;

2.  niedokonanie istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy ustaleń faktycznych wynikających z przeprowadzonego postępowania dowodowego w szczególności w zakresie:

a)  oceny projektu realizowanego przez powoda na tle dwóch innych projektów kluczowych ( (...) i (...)),

b)  przyczyn, dla których powód nie zawarł umowy o wykonanie robót budowlanych z (...) S.A. wyłonionym w pierwszym przetargu,

c)  podjętych przez pozwane Województwo (...) działań, które spowodowały brak możliwości wydania decyzji przez Komisję Europejską;

3.  naruszenie zasady swobodnej oceny dowodów w zakresie oceny wiarygodności zeznań świadka J. D. w sytuacji gdy świadek ten na rozprawie w dniu 31 marca 2015 r. zeznawał całkowicie odmiennie od treści przekazywanych powodowi pocztą elektroniczną w przeszłości, gdy świadek zajmował się Projektem jako funkcjonariusz Komisji Europejskiej;

4.  dokonanie istotnych ustaleń faktycznych w oparciu o niewłaściwy środek dowodowy i przyjęcie w oparciu o zeznania świadka J. D., że Projekt „nie miał szans na pozytywne zaopiniowanie przez K.E.” podczas gdy okoliczność ta mogła zostać stwierdzona jedynie w oparciu o formalną decyzję Komisji Europejskiej posiadającą formę dokumentu urzędowego, wydaną w odpowiednim postępowaniu;

5.  całkowite pominięcie przy ocenie okoliczności wygaśnięcia umowy wskutek rzekomego ziszczenia się warunku rozwiązującego, czynności podjętych przez pozwane Województwo (...) pozostających w całkowitej sprzeczności z obecnie prezentowanym przez pozwanego stanowiskiem o wygaśnięciu umowy - tj. propozycji rozwiązania umowy w drodze porozumienia, próby wypowiedzenia umowy i próby sanowania wadliwego wypowiedzenia umowy,

6.  sprzeczność istotnych ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego i:

a)  pominięcie okoliczności, iż to pozwane Województwo (...) doprowadziło w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego oraz z przepisami prawa do nieziszczenia się warunku rozwiązującego gdyż zamiast domagać się wydania decyzji przez Komisję Europejską w odpowiednim trybie i na podstawie odpowiednich przepisów prawa, samodzielnie podjęło próbę rozwiązania umowy powołując się na rzekome nierozpoczęcie realizacji Projektu,

b)  przyjęcie że w 2012 roku „istniało zagrożenie realizacji całego programu regionalnego” i „ryzyko utraty wsparcia ze środków europejskich” oraz że „brak możliwości rzeczowego zakończenia realizacji projektu w terminie do końca 2015 roku oznaczałby przepadek wszystkich otrzymanych środków w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...),”

c)  przyjęcie że Komisja Europejska podjęła decyzję o odmowie zatwierdzenia Projektu celem jego dofinansowania,

d)  przyjęcie że pismo pozwanego Województwa (...) z dnia 18 marca 2013 r. stanowiło odrębne, nowe oświadczenie woli o wypowiedzeniu umowy, podczas gdy z jego treści jasno wynika, że jedynym zamiarem pozwanego Województwa (...) było potwierdzenie (sanowanie) oświadczenia z dnia 4 stycznia 2013r,

e)  przyjęcie że powód nie zwracał się do pozwanego Województwa (...) o zmianę harmonogramu realizacji Programu zawartego w umowie o dofinansowanie, podczas gdy w piśmie z dnia 24 czerwca 2011 r. pozwane Województwo (...) potwierdziło stanowisko, iż zmiana umowy w tym zakresie winna nastąpić po zatwierdzeniu wniosku przez Komisję Europejską,

f)  przyjęcie że powód w nieuzasadniony sposób uzależniał podpisanie umowy z wykonawcą robót od pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej co do sfinansowania wydatków.

7.  naruszenie prawa materialnego:

a)  art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej - poprzez jego niezastosowanie,

b)  § 41 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 - poprzez jego niezastosowanie, a także poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że na Komisję Europejską „nie został nałożony obowiązek wydania decyzji finansowej o charakterze pozytywnym czy też negatywnym”,

c)  Art. 65 Kc - poprzez jego wadliwe zastosowanie i przyjęcie, że z oświadczenia pozwanego Województwa (...) z dnia 18 marca 2013 r. wynika wola ponownego rozwiązania umowy, a nie wyłącznie wola potwierdzenia oświadczenia złożonego w piśmie z dnia 4 stycznia 2013 r.

W oparciu o tak sprecyzowane zarzuty powód wniósł o zmianę wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach w zaskarżonej części i zasądzenie od pozwanego Województwa (...) kwoty 105.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 5 października 2013 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu za pierwszą instancję

a także o zasądzenie od pozwanego Województwa (...) na rzecz powoda kosztów procesu za drugą instancję.

Powód zaskarżył też postanowienie Sądu Okręgowego w Katowicach o oddaleniu wniosku o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego na okoliczność wskazaną w pozwie, uzupełnioną w pkt 6 pisma procesowego powoda z dnia 31 marca 2015 r. i wniósł o dopuszczenie tego dowodu w postępowaniu apelacyjnym.

Wniósł też o dopuszczenie dowodu z wyroku WSA w Gliwicach z dnia 4 maja 2015 r. (III SA/G1/404/15), którym uchylona została decyzja pozwanego Województwa (...) nakazująca powodowi zwrot dofinansowania - na okoliczność treści tego wyroku i jego uzasadnienia, a w szczególności na okoliczność dokonanej przez Sąd oceny działania pozwanego Województwa (...) jako organu administracji w procedurze uzyskiwania decyzji Komisji Europejskiej oraz jako strony umowy o dofinansowanie, w szczególności na okoliczność, iż w ocenie WSA pozwane Województwo (...) miało obowiązek domagać się od Komisji Europejskiej zakończenia procesu oceny wniosku o dofinansowanie i nie mogło w tym zakresie czynić jakichkolwiek własnych ustaleń.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Przede wszystkim podkreślenia wymaga, że Sąd Okręgowy, w oparciu o należycie zebrany i prawidłowo oceniony, w granicach art. 233 § 1 kpc, materiał, dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych, które to ustalenia Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za własne.

W szczególności Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił, że w dniu 30 września 2010 roku „strony” czyli Województwo (...) i Miasto (...) zawarły umowę o dofinansowanie projektu pn. (...) ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa (...) („RPO WSL”) na lata 2007 – 2013 (k. 19 – 30).

W oparciu o treść wymienionej umowy Sąd Okręgowy dokonał prawidłowych ustaleń co do wynikających z umowy praw i obowiązków jej kontrahentów, a w oparciu o dokumenty złożone przez powoda jak i pozwane Województwo (...) Sąd I instancji prawidłowo ustalił okoliczności związane z przygotowaniami do realizacji projektu budowy(...) jak i czynności związane z finansowaniem jej budowy.

Podkreślenia przy tym wymaga, że wszystkie wymienione wyżej okoliczności nie są sporne pomiędzy stronami, a w szczególności powód w apelacji nie kwestionuje prawidłowości tych ustaleń.

Skarżący zarzuca natomiast sprzeczność istotnych ustaleń Sądu I instancji z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego poprzez przyjęcie, że ziścił się warunek rozwiązujący umowę o dofinansowanie w postaci negatywnej decyzji Komisji Europejskiej oraz formułuje dalsze zarzuty w postaci „niedokonania istotnych ustaleń faktycznych wynikających z przeprowadzonego postępowania dowodowego” jak również pozostałe, zawarte w pkt 3 – 5 zarzutów apelacji, a które w istocie są zarzutami sprzeczności ustaleń z treścią zebranego w sprawie materiału, wynikającymi z wadliwej – wedle skarżącego – oceny dowodów czy też „dokonania istotnych ustaleń faktycznych w oparciu o niewłaściwy środek dowodowy”.

Wszystkie wymienione wyżej zarzuty jak i te zawarte w pkt 6 dotyczą nieprawidłowego (według skarżącego) przyjęcia przez Sąd Okręgowy, że umowa z 30 września 2010 r. o finansowanie budowy (...) uległa rozwiązaniu czy to wskutek braku akceptacji dofinansowania przez Komisję Europejską czy też wskutek jej wypowiedzenia przez pozwane Województwo (...).

Dla oceny trafności wymienionych zarzutów należy w pierwszej kolejności ustalić czy wymieniona umowa uległa rozwiązaniu z przyczyny wymienionej w § 2 ust. 1 czy też warunek rozwiązujący nie ziścił się wskutek postanowień zawartych w § (...)umowy.

Przystępując do analizy wymienionych postanowień umowy oraz ich wpływu na jej obowiązywanie wskazać należy, że niewątpliwie skarżący trafnie zauważa, że zgodnie z art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w celu wykonania kompetencji Unii instytucje przyjmują rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie[…].

Niewątpliwym jest, że zawierając umowę z 30 września 2010 roku o dofinansowanie budowy nowoczesnej (...) w G. strony umowy działały m.in. zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 roku, którym ustanowiono przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności (Dz.Urz. UE L. 210/48 z 31 lipca 2006 roku).

W wymienionym rozporządzeniu unormowano m.in. obowiązek udzielania informacji o tzw. dużych projektach (art. 40) oraz oceny takiego dużego projektu przez Komisję Europejską na podstawie unormowań zawartych w art. 41 rozporządzenia.

Zgodnie z wymienionym przepisem Komisja dokonuje oceny dużego projektu, w razie potrzeby konsultując się z ekspertami zewnętrznymi, w tym z EBJ, w świetle informacji, o których mowa w art. 40, jego spójności z priorytetami programu operacyjnego, jego wkładu w osiągnięcie celów tych priorytetów oraz jego spójności z innymi politykami Wspólnoty (ust. 2).

Zgodnie z ust. 2 wymienionego artykułu Komisja przyjmuje decyzję możliwie najszybciej, ale nie później niż w terminie trzech miesięcy po złożeniu przez państwo członkowskie lub instytucję zarządzającą dużego projektu, pod warunkiem, że złożenie jest zgodne z art. 40. Decyzja ta określa aspekt fizyczny, podstawę ustalenia poziomu współfinansowania osi priorytetowej oraz roczny harmonogram dla układu finansowego EFRR lub Funduszu Spójności.

Stosownie do unormowania zawartego w ust. 3 wspomnianego artykułu, w przypadku gdy Komisja odmawia wniesienia układu finansowego w duży projekt powiadamia ona państwo członkowskie o powodach tej decyzji w terminie i na warunkach określonych w ust. 2.

Analiza wymienionych wyżej unormowań prowadzi do wniosku, że Komisja Europejska obowiązana jest podjąć formalną decyzję tylko wtedy gdy aprobuje (współ)finansowanie dużego projektu ze środków Funduszu Rozwoju czy Funduszu Spójności.

Obowiązek taki wyraźnie wynika z ust. 2 art. 41 rozporządzenia, w którym określono także elementy jakie powinna zawierać taka decyzja.

W wypadku gdy Komisja odmawia wniesienia wkładu finansowego w duży projekt tylko powiadamia o tym państwo członkowskie (art. 41 ust. 3). Nie wydaje przy tym formalnej decyzji, jak to obowiązana jest czynić w razie wyrażenia zgody za wniesienie wkładu finansowego, a tylko informuje (powiadamia) o powodach takiej decyzji, czyli o przyczynach odmowy (współ)finansowania dużego projektu.

Trafnie zatem przyjął Sąd I instancji, że w omawianym przepisie nie został nałożony na Komisję obowiązek wydania decyzji o charakterze negatywnym.

W sytuacji gdy umowa z 30 września 2010 roku odwołuje się do wymienionego wyżej rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 analizę jej postanowień należy dokonać w kontekście wymienionych wyżej unormowań.

Analiza taka prowadzi do wniosku, że zapis umowy zawarty w § (...) był niemożliwy do spełnienia.

Jeżeli bowiem – zgodnie z wymienionym wyżej unormowaniem zawartym w art. 41 ust. 3 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 Komisja Europejska nie wydaje formalnej decyzji o odmowie finansowania dużego projektu, zawarty w § (...) umowy zapis o doręczeniu decyzji (odmownej) beneficjentowi jest bezskuteczny i nie może wywoływać jakichkolwiek skutków, skoro warunek ten był i jest niemożliwy do spełnienia.

W takim stanie rzeczy należy przyjąć, że stosownie do jej zapisu zawartego w w §(...)umowa z 30 września 2010 roku uległa rozwiązaniu z dniem doręczenia powodowi informacji o stanowisku Komisji Europejskiej zawartym w piśmie z 4 maja 2012 roku, o czym Marszałek Województwa (...) poinformował Prezydenta Miasta (...) pismem z 15 maja 2012 roku (k. 449).

Wprawdzie pisma z 4 maja 2012 roku (k. 421) nie można uznać za akt prawny w formie decyzji, tym niemniej – jak wyżej wskazano – Komisja Europejska powiadamia tylko państwo członkowskie (instytucję zarządzającą) o odmowie finansowania dużego projektu. Takie też powiadomienie zawarto w treści wymienionego pisma, w którym Komisja Europejska wyraźnie oświadcza, że projekt (budowy (...)) uważa za nierentowny i nie może go zatwierdzić. Takie samo stanowisko wyraził P. A. w piśmie Komisji Europejskiej z 6 czerwca 2012 roku (k. 424) skierowanym do Prezydenta Miasta (...), w którym to piśmie wyraźnie stwierdzono, że projekt hali (...) w obecnej formie nie może być przyjęty z braku stabilności finansowej. Wskazano też w tym piśmie, że Instytucja Zarządzająca została wezwana do wycofania projektu głównego oraz o wezwanie Prezydenta G. do kontaktu z biurem (...) w W. w celu wspólnego opracowania nowego wniosku formalnego.

Powyższe okoliczności przemawiają zatem za przyjęciem, że Komisja Europejska odmówiła dofinansowania projektu budowy (...), a zatem najdalej w dniu 6 czerwca 2012 roku ziścił się warunek przewidziany w § (...) umowy z 30 września 2010 roku, a tym samym umowa uległa rozwiązaniu.

Z tej też przyczyny, dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, nie mają istotnego znaczenia powoływane w apelacji zarzuty (okoliczności) w tym dotyczące (wadliwej) oceny wiarygodności zeznań świadka J. D. i dokonaniu ustaleń w oparciu o zeznania wymienionego świadka jak i pominięcia prezentowanego przez pozwane Województwo stanowiska o wygaśnięciu umowy w drodze porozumienia stron czy też wypowiedzenia umowy. Jeżeli bowiem umowa uległa rozwiązaniu z przyczyn wymienionych w § (...), to bezskutecznymi były podejmowane przez pozwane Województwo próby jej rozwiązania w drodze porozumienia stron czy też wskutek jej wypowiedzenia. Okoliczności te nie mają zatem istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Za bezzasadny należy uznać także zawarty w apelacji zarzut sprzeczności istotnych ustaleń z treścią zebranego materiału dowodowego przez pominięcie okoliczności, że to pozwane Województwo (...) doprowadziło w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego oraz z przepisami prawa do nieziszczenia się warunku rozwiązującego przez to, że zamiast domagać się wydania decyzji przez Komisję Europejską w odpowiednim trybie i na podstawie odpowiednich przepisów prawa, samodzielnie podjęło próbę rozwiązania umowy powołując się na rzekome nierozpoczęcie realizacji Projektu.

Zarzut ten jest bezzasadny już to z tej przyczyny, że – jak wyżej wywiedziono – Komisja Europejska nie ma obowiązku wydania formalnej negatywnej decyzji o odmowie finansowania projektu. Instytucja zarządzająca (Województwo (...)) nie dysponowała jakimikolwiek środkami by „zmusić” Komisję Europejską do wydania takiej formalnej decyzji o odmowie finansowania projektu, tym bardziej, że takie jednoznaczne stanowisko Komisja zajęła w omawianym piśmie z 4 maja 2012 roku jak również z 6 czerwca 2012 roku.

Z tych przyczyn podobnie ocenić należy też zarzut niedokonania ustaleń w zakresie podjętych przez pozwane Województwo (...) działań, które spowodowały brak możliwości wydania decyzji przez Komisję Europejską (pkt 2 c zarzutów).

Nieistotnymi dla rozstrzygnięcia sprawy są też okoliczności dotyczące oceny projektu realizowanego przez powoda na tle dwóch innych projektów kluczowych ( (...) i (...)) (pkt (...)), a także przyczyn, dla których powód nie zawarł umowy o wykonanie robót budowlanych z (...) S.A. wyłonionym w pierwszym przetargu (pkt (...)).

Z powołanych wyżej względów nie ma też znaczenia zarzut (wadliwego) przyjęcia przez Sąd Okręgowy że pismo pozwanego Województwa (...) z dnia 18 marca 2013 r. stanowiło odrębne, nowe oświadczenie woli o wypowiedzeniu umowy (pkt (...)) bowiem – jak wyżej wskazano – umowa z 30 września 2010 roku uległa rozwiązaniu wskutek spełnienia się warunku przewidzianego w § (...), w związku z czym kwestie związane z oceną (nie)zasadności wypowiedzenia nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia, podobnie jak ustalenia tego czy powód zwracał się bądź nie zwracał się do pozwanego Województwa o zmianę harmonogramu realizacji Programu zawartego w umowie o dofinansowanie, (pkt (...)) oraz czy powód w nieuzasadniony sposób uzależniał podpisanie umowy z wykonawcą robót od pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej co do sfinansowania wydatków (pkt(...) ).

Powyższe uwagi prowadzą do wniosku, że zarzuty naruszenia przepisów postępowania sformułowane w punktach 1 – 6 apelacji są bezzasadne.

Podobnie należy ocenić zarzuty naruszenia prawa materialnego, w tym art. 288 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, którego Sąd I instancji nie mógł naruszyć, a to z tej przyczyny, że przepis ten normuje rodzaje aktów prawnych, które to akty przyjmują (wydają) instytucje Unii w celu wykonania swoich kompetencji.

Zarzut naruszenia art. 41 (błędnie określonego jako § 41) rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 jest bezzasadny, co omówiono wyżej, przyjmując, że w szczególności art.41 ust. 3 nie nakłada na Komisję Europejską obowiązku wydania negatywnej opinii w przedmiocie finansowania projektu, bowiem przepis ten stanowi, że Komisja powiadamia państwo członkowskie o powodach odmowy wniesienia wkładu finansowego.

Wskutek przyjęcia, że umowa uległa rozwiązaniu wobec ziszczenia się warunku zwartego w(...) zbędna stała się ocena czy pozwane Województwo skutecznie wypowiedziało tę umowę, a w związku z tym ocena (wadliwości) zastosowania art. 65 kc.

W konsekwencji bezzasadnym był też wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego bowiem okoliczność czy inne realizowane przez Województwo inwestycje różniły się od projektu zgłoszonego przez powoda i czy ich założenia były poprawne nie mają znaczenia dla ustalenia skutecznego rozwiązania umowy wobec odmowy finansowania projektu powoda przez Komisję Europejską.

Dla rozstrzygnięcia sprawy nie miało też znaczenia niewiążące stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...) zawarte w wyroku z dnia 4 maja 2015 r. (III SA/G1/404/15), którym uchylono decyzję pozwanego Województwa (...) nakazująca powodowi zwrot dofinansowania.

Z powołanych przyczyn apelacja powoda okazała się bezzasadna co sprawia, że na podstawie art. 385 kpc ulegała oddaleniu, a powód jako przegrywający sprawę w postępowaniu apelacyjnym obowiązany jest zwrócić pozwanemu koszty tego postępowania (art. 98 § 1 i 3 kpc w zw. z art. 99 kpc).

SSO del. Tomasz Tatarczyk

SSA Mieczysław Brzdąk

SSA Lucyna Świderska-Pilis