Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 maja 2015 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący :	SSA Tomasz Ślęzak
Sędziowie :	SA Mieczysław Brzdąk SA Joanna Naczyńska (spr.)
Protokolant :	Magdalena Bezak

po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2015 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. M. i K. M.

przeciwko M. S. i Skarbowi Państwa - Prezesowi Sądu Okręgowego w (...)

o ochronę dóbr osobistych i zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Okręgowego w Bielsku-Białej

z dnia 27 listopada 2014 r., sygn. akt I C 389/14

1)  zmienia zaskarżony wyrok w punktach 2.,3., 4. i 5. w ten sposób, że nie obciąża powodów kosztami procesu;

2)  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3)  nie obciąża powodów kosztami postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 152/15

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 27 listopada 2014r. Sąd Okręgowy w (...) oddalił powództwo M. M. i K. M. wniesione przeciwko M. S. i Skarbowi Państwa - Prezesowi Sądu Okręgowego w (...) o ochronę dóbr osobistych i zapłatę, którego podstawą faktyczną było niezgodne z art. 955 k.p.c. umieszczenie na stronie internetowej www.(...) informacji o licytacji nieruchomości powodów i nieusunięcie tej informacji, mimo upływu terminu licytacji i umorzenia egzekucji z tej nieruchomości. Nadto Sąd Okręgowy zasądził od każdego z powodów: na rzecz pozwanego M. S. po 2.408,50zł z tytułu zwrotu kosztów procesu, a na rzecz pozwanego Skarbu Państwa- Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa po 2.400 zł.

Rozstrzygnięcie to Sąd Okręgowy podjął po ustaleniu, iż pozwany M. S., jako Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Ż. prowadził przeciwko powodom z wniosku wierzyciela (...) Banku (...) SA w W. postępowanie egzekucyjne pod sygn. akt Km 1363/11. W sprawie tej, na 31 stycznia 2013r. został wyznaczony termin pierwszej licytacji nieruchomości powodów, o czym pozwany obwieścił na tablicach ogłoszeń Urzędu Gminy R. i Sądu Rejonowego w Ż., w prasie oraz w serwisie internetowym Krajowej Rady Komorniczej „Obwieszczenia o licytacjach” www. (...)Ogłoszenie o licytacji nieruchomości powodów z podaniem ich imion i nazwisk ukazało się także na stronie internetowej www. (...) Komornik M. S. nie umieszczał ogłoszenia o licytacji nieruchomości powodów na stronach internetowych innych niż strona Krajowej Rady Komorniczej. Z dniem 13 stycznia 2013r. pozwany M. S. objął kancelarię komorniczą w M.. Czyniąc te ustalenia, Sąd Okręgowy oparł się o dokumenty i wydruki, które nie były kwestionowane przez strony, a których wiarygodność nie budziła wątpliwości. W całości dał wiarę zeznaniom pozwanego M. S. co do braku jego udziału, a nawet wiedzy w opublikowaniu obwieszczenia o licytacji nieruchomości powodów na portalu internetowym, wskazywanym przez powodów (różniącym się od strony administrowanej przez Krajową Radę Komorniczą brakiem kropki i dodatkową literą „a” w adresie). Nie dał natomiast Sąd Okręgowy wiary zeznaniom powodów, które zasadzały się na wątpliwym argumencie, że jedynie komornik M. S. miał interes w zamieszczeniu spornego ogłoszenia na portalu www. (...) Zeznania powodów w pozostałej części, Sąd Okręgowy ocenił jako bezprzedmiotowe dla rozstrzygnięcia sporu.

Poddając powyższe ustalenia ocenie prawnej, Sąd Okręgowy podkreślił, iż podstawą żądania pozwu jest art. 23 k.c. i art. 24 k.c., a także art. 448 k.c. Zgodnie z tymi przepisami w razie naruszenia dobra osobistego przez bezprawne działanie można żądać zaniechania tego działania, a także usunięcia skutków tego naruszenia, w szczególności przez złożenie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie (np. przeprosin), nadto Sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. Sąd Okręgowy podkreślił, iż aby móc rozważać przesłanki odpowiedzialności pozwanych za naruszenie dóbr osobistych powodów należałoby stwierdzić, że sprawcą zdarzenia (względnie zaniechania) powodującego naruszenie dóbr osobistych powodów jest pozwany M. S.. Podkreślił, iż powodowie - zgodnie z art. 6 k.c. – mieli obowiązek wykazania, że to pozwany M. S. dokonał ogłoszenia na portalu www.(...) , jednakże poza swymi własnymi, niczym nie popartymi przekonaniami, nie zaoferowali żadnych dowodów na poparcie tej tezy. Nie próbowali nawet wyjaśnić u administratora spornego portalu kto zlecił publikację ogłoszenia. Pozwany M. S. zaprzeczył, by to on opublikował ogłoszenie o licytacji. W tej sytuacji Sąd Okręgowy stwierdził, iż brak jest podstaw do przypisania odpowiedzialności pozwanym za ewentualne skutki umieszczenia ogłoszenia na wskazywanym przez powodów portalu, w szczególności w oparciu o art. 23, 24 i 448 k.c. oraz art. 23 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji, w konsekwencji czego powództwo oddalił. O kosztach procesu orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c., zasądzając od każdego z powodów jako „przegrywających” proces na rzecz każdego z pozwanych koszty zastępstwa procesowego.

Apelację od wyroku wnieśli powodowie, domagając się jego uchylenia i przekazania sprawy Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania. Zarzucili, iż Sąd Okręgowy naruszył przepisy postępowania cywilnego, ponieważ pomijając złożone przez nich wnioski dowodowe poczynił błędne ustalenia faktyczne. Nadto zarzucili, iż Sąd Okręgowy nie zadbał o prawidłową reprezentację Skarbu Państwa, jako że powinien go w sprawie reprezentować Prezes Sądu Okręgowego w (...) (a nie Prezes Sądu Okręgowego w N.), a nadto zarzucili, iż Sąd Okręgowy błędnie naliczył koszty procesu. W uzasadnieniu apelacji wywodzili, iż kilkukrotnie zwracali się do Komornika M. S., a następnie do jego zastępcy Komornika P. B. o usunięcie ogłoszenia o licytacji. Podkreślili, iż Komornik jako osoba zaufanie publicznego winien był wyjaśnić zaistniałą sytuację. Powołali się na swoją trudną sytuację finansową.

Pozwani wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie na ich rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Całkowicie chybiony był zarzut braku należytej reprezentacji Skarbu Państwa. Wprawdzie w pozwie powodowie określili, iż pozwanym w sprawie jest Skarb Państwa – Prezes Sądu Okręgowego w N., niemniej Sąd Okręgowy – w trybie art. 67 § 2 k.p.c. prawidłowo oznaczył i prowadził postępowanie przeciwko Skarbowi Państwa – Prezesowi Sądu Okręgowemu w (...), co jednoznacznie wynika z treści protokołu rozprawy i komparycji zaskarżonego wyroku.

W kwestii legitymacji biernej, zauważenia wymaga, iż stroną w procesie o ochronę naruszonego dobra może być zarówno jednostka, którą reprezentuje funkcjonariusz publiczny, jak i sam funkcjonariusz, jako osoba dopuszczająca się naruszenia dobra, według wyboru poszkodowanego. Okoliczności faktyczne przytoczone w pozwie wskazują, iż intencją powodów było pozwanie M. S., jako funkcjonariusza publicznego, a nie jako organu egzekucyjnego, zwłaszcza że w tym drugim przypadku, w okolicznościach sprawy, legitymowanym biernie byłby Komornik, który przejął prowadzenie postępowania egzekucyjnego w sprawie Km 1363/11. Prowadzi to do oczywistych i nie wymagających postępowania dowodowego konkluzji, iż pozwanemu M. S. w przypadku pozwania go jako organu egzekucyjnego - z racji braku legitymacji biernej, a w przypadku pozwania go jako funkcjonariusza publicznego za działania i zaniechania w prowadzeniu postępowania egzekucyjnego Km 1363/11 zaistniałe po 13 stycznia 2013r., tj. w czasie, gdy nie prowadził już kancelarii komorniczej w Ż. - z racji braku podstaw faktycznych i prawnych - nie sposób przypisać odpowiedzialności.

Natomiast jeśli idzie o działania i zaniechania obu pozwanych zaistniałe do 13 stycznia 2013r., a pozwanego Skarbu Państwa – Prezesa Sądu Okręgowego w (...) także za działania i zaniechania zaistniałe po tej dacie, to nie znajdywały racji podniesione w apelacji zarzuty naruszenia przepisów postępowania cywilnego, a w szczególności naruszenia reguł prowadzenia postępowania dowodowego. Sąd Okręgowy trafnie, w trybie art. 227 k.p.c. ograniczył postępowanie do zbadania zasady odpowiedzialności pozwanych, przy czym nie wymagał dowodu fakt ukazania się ogłoszenia o terminie pierwszej licytacji nieruchomości powodów, wyznaczonej na 31 stycznia 2013r. na stronie internetowej: www.(...) , jako niekwestionowany przez pozwanych. Pominięte przez Sąd Okręgowy wnioski dowodowe zmierzały do wykazania, iż wpisanie w wyszukiwarce internetowej nazwiska powodów odsyłało do informacji o licytacji ich nieruchomości wyznaczonej na 31 stycznia 2013r., nawet już po upływie tego terminu i po umorzeniu egzekucji z nieruchomości, co było dla powodów upokarzające i powodowało swego rodzaju ostracyzmu wśród rodziny, znajomych i w całej społeczności lokalnej w miejscu ich zamieszkania oraz do wykazania rozmiaru i zakresu tegoż ostracyzmu. Prowadzenie postępowania dowodowego w celu ustalenia tych okoliczności w istocie było zbędne, jako że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwalał na przyjęcie zasady odpowiedzialności żadnego z pozwanych.

Powodowie, tak jak to trafnie przyjął Sąd Okręgowy oparli powództwo o niepoparte żadnym dowodem swe subiektywne przekonanie, iż M. S. jako Komornik Sądowy prowadzący postępowanie egzekucyjne Km 1363/11 umieścił ogłoszenie o licytacji ich nieruchomości na portalu internetowym www. (...) Przekonanie to powodowie wywodzili z tego, iż ogłoszenie to miało tożsamą treść, co ogłoszenie opublikowane na stronie www.(...) i generowało zainteresowanie licytacją, co z kolei przekładało się na zysk kancelarii komorniczej. Pozwany M. S. zaprzeczył, by opublikował ogłoszenie na stronie www.(...) , a jego oświadczenie znajdywało oparcie w aktach egzekucyjnych, w których nie odnotowano takiej czynności. Wiarygodnym było także oświadczenie Komornika, iż nawet nie wiedział o funkcjonowaniu strony www.(...) (która aktualnie już nie funkcjonuje i w sprawie nie ustalono, kto ją stworzył i kto publikował na niej ogłoszenia). Ogłoszenie o terminie pierwszej licytacji na wniosek pozwanego Komornika umieszczone zostało jedynie na stronie www.licytacje.komornik.pl, administrowanej przez Krajową Radę Komorniczą, a to stosownie do art. 955§ 1 k.p.c., z której ogłoszenia o licytacji usuwane są automatycznie po upływie terminu licytacji. Okoliczności te przesądzały brak podstaw do przypisania pozwanym odpowiedzialności prawnej za skutki zamieszczenia ogłoszenia na stronie www. (...). Konkluzja ta dawała Sądowi Okręgowemu podstawę do oddalenia powództwa, w oparciu o trafnie zastosowane w zw. z art. 6 k.c. regulacje art. 24 i 448 k.c. oraz art. 23 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o komornikach sądowych i egzekucji.

Niemniej, zważając na charakter sprawy, w tym daleko idące podobieństwo, a wręcz zbieżność adresów stron www.(...) i www.(...) , które mogły wprowadzać w błąd zarówno co do podmiotu publikującego ogłoszenie o licytacji, jak i co do zasad publikacji ogłoszeń oraz wykazany w sprawie fakt, iż ogłoszenie o licytacji, zamieszczone na stronie www.(...) nie zostało z niej usunięte po terminie tej licytacji, a nadto mając na uwadze trudną sytuację finansową, która legła u podstaw zwolnienia powodów w całości od kosztów sądowych w sprawie, Sąd Apelacyjny, stwierdził iż zachodzą podstawy do zastosowania dobrodziejstwa z art. 102 k.p.c., i nie obciążania powodów kosztami procesu, jak i kosztami postępowania apelacyjnego. Z tych to też przyczyn, Sąd Apelacyjny - w oparciu o art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok jedynie w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu. Natomiast w pozostałym zakresie oddalił apelację, jako bezzasadną, a to w oparciu o art. 385 k.p.c. O kosztach postępowania apelacyjnego, z wyżej wskazanych przyczyn, Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie art. 102 w zw. z art. 108 § 1 k.p.c.