Portal Orzeczeń Sądu Apelacyjnego w Katowicach

Przewodniczący

SSA Wiesław Kosowski

Sędziowie

SA Piotr Pośpiech (spr.)

SA Marcin Ciepiela

Protokolant

Mateusz Dejas

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 342/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 30.05.2022 r. sygn. akt II K 35/22

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

Uchylenie

☒

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

obrazy przepisów prawa materialnego, a to art. 85 § 1 i 2 k.k. w zw. z art. 4 § 1 k.k., poprzez niesłuszne zastosowanie w sprawie przepisów karnomaterialnych obowiązujących do dnia 23.06.2020 r. i objęcie węzłem kary łącznej kary pozbawienia wolności orzeczonej wyrokiem łącznym Sądu Okręgowego w Częstochowie o sygn. akt II K 120/06 i kar pozbawienia wolności orzeczonych wyrokami Sądu Rejonowego w Myszkowie o sygn. akt II K 99/21 i II K 626/21, w sytuacji gdy kary podlegające łączeniu dwoma ostatnimi wyrokami zostały prawomocnie orzeczone po wejściu w życie przepisu art. 81 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 19.06.2020 r. o opłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzeniu układu w związku z wystąpieniem COVID-19, stanowiącym lex specialis w stosunku do art. 4 § 1 k.k., a nadto z pomięciem faktu, że czyn objęty wyrokiem sygn. akt II K 626/21 został popełniony w dniu 13.08.2021 r., a zatem już po wejściu w życie ww. ustawy, w związku z czym sąd nieprawidłowo zastosował w odniesieniu do tego wyroku regułę interpretacyjną wyrażoną w art. 4 § 1 k.k., podczas gdy winien zastosować przepisy aktualnie obowiązujące, które obligują sąd do połączenia kar jednostkowych prawomocnie orzeczonych po dniu wejścia w życie ww. ustawy.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

- sąd I instancji, wydając wyrok łączny w niniejszej sprawie, prawidłowo orzekał na podstawie przepisów Kodeksu karnego w brzmieniu obowiązującym po zmianach dokonanych na mocy ustawy z dnia 20.02.2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2015 r. poz. 396), które obowiązywały od dnia 1.07.2015 r., a przed zmianami, które nastąpiły w dniu 24.06.2020 r. w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 19.06.2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 r. poz. 1086).

- przypomnieć trzeba, że w przedmiotowym postępowaniu sąd mógł połączyć kary wymierzone w wyrokach, które uprawomocniły się w stanach prawnych obowiązujących w okresie od dnia 1.07.2015 r. do dnia 23.06.2020 r. oraz po dniu 24.06.2020 r. Wobec D. Z.po wydaniu w dniu 3.10.2016 r. przez Sąd Okręgowy w Częstochowie wyroku łącznego w sprawie o sygn. akt II K 120/16 zostały jeszcze wydane dwa kolejne wyroki przez Sąd Rejonowy w Myszkowie w dniu 19.20.2021 r. sygn. akt II K 99/21 oraz w dniu 15.02.2022 r. sygn. akt II K 626/21. W tych trzech orzeczeniach wymierzono karą łączną pozbawienia wolności oraz kary pozbawienia wolności, podlegające łączeniu.

- art. 85 k.k. i art. 86 k.k. i inne przepisy, które regulują zasady wymierzania kary łącznej, na przestrzeni ostatnich lat ulegały licznym modyfikacjom, a najistotniejsze zmiany następowały właśnie w dniach 1.07.2015 r. oraz 24.06.2020 r. W sytuacji skazanego istotnym problem był zatem wybór właściwego porządku prawnego, który stanowiłby podstawę do wydania wyroku łącznego.

- w art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 19.06.2020 r., która weszła w życie w dniu 24.06.2020 r., wskazano, że przepisy rozdziału IX ustawy zmienianej (dot. orzekania w przedmiocie kary łącznej) w art. 38, w brzmieniu dotychczasowym, stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Z kolei w art. 81 ust. 2 ww. ustawy ustalono, że przepisy rozdziału IX ustawy zmienianej (dot. orzekania w przedmiocie kary łącznej) w art. 38, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się do kar prawomocnie orzeczonych po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy.

- powyższe przepisy przejściowe regulują jedynie dwie sytuacje, a to gdy wszystkie wyroki mające zostać objęte karą łączną (a dokładniej orzeczone na ich podstawie kary) uprawomocniły się przed wejściem w życie rozważanej tutaj nowelizacji oraz gdy wszystkie wyroki uprawomocniły się po wprowadzeniu owej zmiany. Nie obejmują one zatem takiej sytuacji, gdy wobec skazanego zapadły trzy wyroki i jeden z nich uprawomocnił się przed dniem 24.06.2020 r., a dwa pozostałe po tej dacie, tak jak miało to właśnie miejsce w niniejszej sprawie.

- niemniej w orzecznictwie sądowym od pewnego czasu konsekwentnie przyjmuje się, że przepisy art. 81 ust. 1 i 2 ustawy z 19.06.2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U. 2022 poz. 171 tj.), wprowadzającej kolejne zmiany do przepisów o karze łącznej, nie wyłączają stosowania art. 4 § 1 k.k. w sytuacji, gdy tylko jedna z kar, których połączenie sąd rozważa w postępowaniu w przedmiocie wydania wyroku łącznego, została prawomocnie orzeczona do dnia 23.06.2020 r. albo po tej dacie. (post. SN z 13.10.2021 r., sygn. I KZP 2/21, OSNK 2021/11-12/44).

- cytowane postanowienie uzupełnia zatem lukę prawną, jaka zaistniała po wejściu w życie przepisów wprowadzających ustawę z dnia 19.06.2020 r. i wyjaśnia, że gdy łączeniu podlegają kary orzeczone zarówno prawomocnymi wyrokami do dnia 23.04.2020 r. i po tej dacie, należy stosować regułę intertemporalną z art. 4 § 1 k.k., według której „jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się ustawę nową, jednakże należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy”.

- wprawdzie przedmiotem orzekania w wyroku łącznym są kary już prawomocnie orzeczone, a przepisy przejściowe dotyczące kary łącznej odwołują się do dat wydania, czy uprawomocnienia się poszczególnych wyroków obejmujących kary mające podlegać połączeniu, ale nie oznacza to, iż z tego powodu należy nadać innego i sprzecznego z wynikami wykładni językowej, znaczenia normie wyrażonej w art. 4 § 1 k.k. i przyjmować, że zawarty w tym przepisie zwrot "w czasie popełnienia przestępstwa" oznacza np. daty wydania poszczególnych wyroków, a nie wprost wynikający z tego zwrotu, czas popełnienia poszczególnych czynów zabronionych”. (wyrok S.A. w Szczecinie z dnia 19.05.2022 r., sygn. akt II AKa 98/22, LEX nr 3410498)

- zatem w realiach przedmiotowej sprawy występował po stronie sądu I instancji obowiązek zastosowania dyspozycji art. 4 § 1 k.k. i rozważenia, który porządek prawny był dla skazanego korzystniejszy, a więc ten z daty wydawania wyroku łącznego, czy też z daty czynów, co których wymierzono kary podlegające łączeniu.

- w konsekwencji słusznie wybór sądu padł na stan prawny obowiązujący od dnia 1.07.2015 r. do 23.06.2020 r, co w sposób przekonywujący wykazał w pisemnym uzasadnieniu, porównując sytuacje prawną skazanego pod rządami obu stanów prawnych

- bez znaczenia normatywnego w tej sytuacji pozostaje to czy wszystkie przestępstwa zostały popełnione pod rządami jednej i tej samej ustawy (innej niż w czasie orzekania), co zdaje się kwestionować skarżący w swojej apelacji. Zdaniem bowiem prokuratora skazanie D. Z. przez Sąd Rejonowy w Myszkowie wyrokiem z dnia 15.02.2021 r. sygn. akt II K 626/21 za przestępstwo popełnienie w dniu 13.08.2021 r. uniemożliwia objęcie wyrokiem łącznym kary za ten czyn z innymi, które zostały popełnione przed dniem 23.06.2020 r. W tym przypadku czyn miał miejsce pod rządami tej samej ustawy, kiedy wydawany był wyrok łączny, co powoduje, że nie spełnione zostały warunków z art. 4 § 1 k.k.

- w tym miejscu należy przypomnieć, że istotą stosowania art. 4 § 1 k.k. w przypadku wymierzania kary łącznej jest dokonanie wyboru pomiędzy stanem normatywnym z dnia orzekania w przedmiocie wyroku łącznego, a stanem normatywnym z czasu popełnienia przestępstw, za które wymierzono kary mogące zostać objęte węzłem kary łącznej.

- odwołując się zresztą co cytowanego w apelacji poglądu prawnego należy podkreślić, że „prawidłowe stosowanie art. 4 § 1 k.k. w postępowaniu o wydanie wyroku łącznego polega na rozważeniu "względności ustaw" przy porównaniu stanu normatywnego z daty orzekania w przedmiocie wydania wyroku łącznego oraz stanu normatywnego z czasu popełnienia każdego z przestępstw wchodzących w skład zbiegu. (wyrok S.N. z dnia 9.01.2015 r., sygn. akt IV KK 224/14, LEX nr 1622330).

- fakt popełnienie jednego z przestępstw w tym samym stanie prawnym, w którym wydawany jest wyrok łączny nie wyklucza możliwości objęcia kary orzeczonej za ten czyn węzłem kary łącznej. O tym które przestępstwa będą objęte wyrokiem łącznym decydują bowiem w pierwszej kolejności warunki z art. 85 k.k. i art. 86 k.k. w brzmieniu obowiązującym w poszczególnych stanach prawnych. Norma z art. 4 § 1 k.k. ma zaś zastosowanie dopiero w dalszej kolejności, gdy należy wybrać, który z układów procesowych utworzonych w dwóch porządkach prawnych w oparciu materialnoprawne warunki jest względniejszy. Zaaprobowanie zaś koncepcji oferowanej przez skarżącego powodowałoby de facto, że o możliwości połącznia kar za określone czyny decyduje przepis wyłącznie o charakterze intertemporalnym.

- nie budzi zatem najmniejszych wątpliwości to, że „brzmienia art. 4 § 1 k.k. nawiązuje do czasu popełnienia przestępstw, które mają zostać połączone klamrą kary łącznej w wyroku łącznym. I to nie tylko wówczas, gdy wszystkie przestępstwa wchodzące w skład realnego zbiegu zostały popełnione w czasie obowiązywania ustawy dawnej, będącej jednocześnie względniejszą dla sprawcy, ale również wówczas, gdy pozostające w zbiegu przestępstwa zostały popełnione zarówno w czasie obowiązywania ustawy dawnej, jak i ustawy nowej, obowiązującej w czasie orzekania”. (wyrok S.N z dnia 17.01.2013 r., sygn. akt II KK 84/12, OSNKW 2013/5/43).

Wniosek

o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez objęcie karą łączną kar jednostkowych orzeczonych wyrokiem Sądu Rejonowego w Myszkowie z dnia 19.10.2021 r. sygn. akt II K 99/21 i wyrokiem Sądu Rejonowego w Myszkowie z dnia 15.02.2022 r. sygn. akt II K 626/21 i orzeczenie kary łącznej 1 roku i 6 miesięcy pozbawienia wolności.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

niezasadny zarzut nie dawał podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku w kierunku wskazanym w apelacji.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

wyrok Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 30.05.2022 r. sygn. akt II K 35/22 w całości.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

brak było podstaw do zmiany zaskarżonego w kierunku wskazanym w apelacji lub też ewentualnie jego uchylenia, gdyż zarzuty zawarte w apelacji prokuratora uznano za niezasadne, a jednocześnie nie stwierdzono okoliczności podlegających uwzględnieniu z urzędu na podst. art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k. i art. 455 k.p.k. Zatem zaskarżony wyrok jako prawidłowy należało utrzymać w mocy.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

pkt 2

na podstawie art. 636 § 1 k.p.k., wobec nieuwzględnienie apelacji prokuratora, wydatkami postępowania odwoławczego obciążono Skarb Państwa.

7.  PODPIS

SSA Piotr Pośpiech SSA Marcin Ciepiela SSA Wiesław Kosowski

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator Rejonowy w Myszkowie.

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok łączny Sądu Okręgowego w Częstochowie z dnia 30.05.2022 r. sygn. akt II K 35/22.

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

Uchylenie

☒

Zmiana